سیامک روشندل - دانشگاه تهران، گروه گیاه پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
حسن عسکری - محقق بخش کنترل بیولوژیک،موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور
رضا طلایی حسنلویی - گروه گیاهپزشکی دانشگاه تهران، کرج
حسین اللهیاری - عصو هیات علمی گروه گیاه پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج ایران

در این تحقیق میزان تولید و جوانه زنی اسپور و بلاستوسپورهای قارچ Metarhizium anisopliae که روی بذرهای مختلف تولید شده بودند، مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش ها به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی که دارای ۹ تیمار در سه تکرار بودند، انجام شد. نتایج اختلاف معنی داری را بین تعداد کنیدی تولید شده، دو هفته پس از کشت نشان داد (F= ۴.۶۶, df= ۷, ۱۶, p<۰.۰۱). بیشترین میانگین تولید محصول به میزان ۱۰۸×۱/۳ و ۱۰۸×۳ کنیدی/گرم متعلق به آرد برنج و محیط کشت SDA (شاهد) بود. کمترین میانگین تولید محصول به میزان ۱۰۶×۴ کنیدی/گرم متعلق به سبوس گندم بود. همچنین اختلاف معنی داری بین میزان تولید بلاستوسپور بعد از ۴ روز کشت در محیط های مایع مشاهده شد (F= ۲.۵۷, df=۸, ۱۸, p<۰.۰۵). بیشترین و کمترین میزان تولید بلاستوسپور به میزان ۱۰۸×۱/۶ و ۱۰۸×۵/۴ در هر میلی لیتر به ترتیب متعلق به عصاره ی سبوس گندم+سبوس برنج+مخمر و سبوس برنج+مخمر بودند. تجزیه ی واریانس برای تیمارهای مواد افزودنی شیمیایی و عناصر غذایی که در محیط های کشت مایع اضافه شده بودند نشان داد که اختلاف معنی داری بین تیمارها وجود دارد (F=۵.۰۲, df= ۱۳, ۲۹, p<۰.۰۱) بیشترین میزان تولید بلاستوسپور در هر میلی لیتر ۱۰۸×۶/۶، ۱۰۸×۱/۶ و ۱۰۸×۷/۵ به ترتیب متعلق به تیمار عصاره ی سبوس برنج+سبوس گندم+مخمر+آب پنیر؛ تیمار عصاره ی سبوس برنج+عصاره ی سبوس گندم+مخمر و تیمار عصاره ی سبوس گندم+عصاره ی سبوس برنج، سولفات منیزیوم و کمترین میزان محصول تولید شده متعلق به تیمار آب انگور بود. نتایج نشان داد که میانگین درصد جوانه زنی کنیدی های M. anisopliae بعد از یک، دو و سه ماه که در شرایط ۴ و ۲۵ درجه ی سلسیوس نگهداری شده بودند، تفاوت معنی داری با هم داشتند. درصد جوانه زنی در تمام تیمارهایی که در یخچال نگهداری شده بودند بیشتر از تیمارهایی بودند که در دمای معمولی اتاق حفظ شده بودند.  

جوانه زنی, تولید انبوه, قارچ, عناصر غذایی, محیط کشت, Metarhizium anisopliae