میرمهدی بهبودی تولون - دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور، واحد تهران جنوب، ایران
علی کاظم زاده بنه - دانشجوی کارشناسی حقوق دانشگاه پیام نور، واحد گرمی ، ایران

پاسخ به چرایی ها در حیطه فلسفه و تبیین چگونگی ها و چیستی ها در محدوده علم، آنگونه که در ابتدای امر، عاری از تداخل می نماید نیست. تقابل علم و دین از جمله مواردی است که نتاج تداخل یاد شده تلقی می گردد. تضاد، تفارق، تعامل و وحدت این دو مقوله، امور چهارگانه ای است که همواره ذهن فیلسوفان و دانشمندان علوم تجربی را به خود مشغول داشته است. غور در نظریات اندیشمندان در خصوص امور یاد شده، وجه پنجمی از این ارتباط را نمایان می کند که می توان از آن با نام تفاهم یاد کرد. امتثال جزم معطوف به علم و دین در مبنا، روش و غایت به نظر صحیح نمی آید. از سوی دیگر، پردازش قضایای مرتبط، با لحاظ عقل منطقی، وجود وجه پنجم را تقویت می کند. با این وصف، پژوهش هستی شناسانه در مقام کنونی، هدف اصلی خواهد بود. این مقاله که به روش اسنادی - کتابخانه ای و به سیره توصیفی - تحلیلی مدون گشته است، منصرف از عطف به امکان یا عدم امکان اثبات وجود منشاء واحد، واجب الوجود یا خداوند، در پی اکتشاف عقلانی رابطه تفاهمی علم و دین و بر معیار عقل منطقی مسطور است.

رابطه علم و دین، تعارض، تفارق، تعامل، وحدت و مکملیت