عباسعلی آهنگر - دانشگاه سیستان و بلوچستان
کارینا جهانی - دانشگاه اوپسالا
گلناز مدرسی قوامی - دانشگاه علامه طباطبایی
فهیمه ساغریچی - دانشگاه سیستان و بلوچستان

بررسی ساخت هجا در مطالعات غیرخطی واج شناختی از اهمیت خاصی برخوردار است. پژوهش حاضر، در قالب پژوهشی میدانی، به بررسی ساخت هجا در گویش بلوچی سرحدی گرنچین، براساس نظریه واج شناسی همخوان- واکه، به عنوان نظریه ای پسازایشی، می پردازد و شیوه واج آرایی همخوان ها در خوشه های دوهمخوانی آغازه و پایانه هجا و همچنین تاثیر واکه هسته هجا در انتخاب همخوان های خوشه ناهمانند پایانه را بررسی می کند. داده های زبانی پژوهش از پیکره زبانی گردآوری شده در منطقه گرنچین، از توابع شهرستان خاش در استان سیستان و بلوچستان، استخراج شده است. گردآوری داده ها و تدوین پیکره زبانی براساس روش هدفمند، در قالب مصاحبه و گفتار آزاد انجام شده است. جامعه زبانی این پژوهش را ۱۰ گویشور ساکن گرنچین، شامل ۵ زن، و ۵ مرد، از رده های سنی متفاوت ۶۰ تا ۸۰ سال و بی سواد تشکیل می دهد. یافته های پژوهش نشان می دهند که هجا در گویش بلوچی سرحدی گرنچین دارای یک عنصر هجایی، یعنی هسته، است که قبل از آن حداکثر سه همخوان و بعد از آن حداکثر دو همخوان می توانند واقع شوند. به علاوه، بر واج آرایی خوشه های دوهمخوانی آغازه و پایانه در این گونه زبانی محدودیت هایی حاکم است. همچنین، نوع واکه هسته هجا در گزینش خوشه پایانه نقش دارد.

گویش بلوچی سرحدی گرنچین, واج شناسی همخوان- واکه, هجا, آغازه, هسته, پایانه