یونس کریمپور - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
لیلا ویسی دیزج - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
جمشید اکبریان - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
سعید شهند - سازمان حفاظت محیط زیست، تهران، ایران.

بررسی­ های صحرایی و آزمایشگاهی به منظور مطالعه زیست ­شناسی مگس مینوز خارپنبه، Pegomya terebrans (Rondani) در منطقه­ ارومیه انجام شد. نتایج نشان داد که گونه­ های گیاهی میزبان این مگس، محدود به سه گونه از گیاهان متعلق به قبیله Cynareae از تیره Asteraceae شامل؛ خار ایتالیایی Carduus pycnocephalus L. و دو گونه خارپنبه به نام­ های Onopordum acanthium L. و O. leptolepis DC. می ­باشد. این گونه فقط دارای یک نسل در سال بوده و به صورت حشره کامل زمستان­گذرانی می ­کند. حشرات کامل مگس بعد از زمستان­ گذرانی، در اوایل فروردین ماه فعال شده و مگس­ های ماده بارور بعد از جفت­ گیری، در اواسط این ماه شروع به تخم ریزی می­کنند. تخم ­ها به صورت انفرادی و یا در دستجات حداکثر پنج ­تایی به صورت نامنظم در زیر برگ گیاهان میزبان گذاشته می­شوند. بسته به دمای روزانه در شرایط طبیعی، تخم ­ها بعد از ۶ تا ۱۰ روز تفریخ شده و لاروهای جوان بلافاصله با وارد شدن به درون برگ از بافت­ های بین دو سطح برگ تغذیه می­ کنند. این مگس دارای سه سن لاروی بوده و مدت زمان لازم برای کامل شدن دوره لاروی در شرایط طبیعی ۲۱ تا ۲۷ روز طول می­ کشد. لاروهای کاملا رشد کرده سن سوم با افتادن به خاک در عمق ۱ تا ۳ سانتی­متری خاک به شفیره تبدیل می­ شوند که مدت زمان آن ۴ تا ۵ ماه طول می­ کشد. ظهور حشرات کامل مگس از اواخر مهر ماه آغاز و تا اواخر آبان ادامه می ­یابد. حشرات کامل، تقریبا ۵ ماه در پاییز و زمستان به صورت غیرفعال باقی مانده و در اوایل بهار دوباره فعال می ­شوند. لاروهای مگس یاد شده توسط زنبور Biosteres spinaciae (Thomson) در منطقه مورد مطالعه پارازیته می­ شوند. ارتباط انگلی این زنبور با مگس P. terebrans برای اولین بار گزارش می­ شود.

مگس مینوز خارپنبه, زیست شناسی, ارومیه