مسعود لطیفیان - پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
عبدالنبی باقری - بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران
مجید امانی - پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
مهدی ناصری - بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و آموزش و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران
ابراهیم سابکی - پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
رحیم خادمی - پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
هادی زهدی - بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و آموزش و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

شب پره کوچک خرما Batrachedra amydraula Meyrick (Lepidoptera: Batrachedridae) و سایر کرم ­های میوه­ خوار خرما از مهم­ترین آفات میوه خرما می ­باشند که موجب خشک شدن و ریزش خرما می­شوند. در این پژوهش ارتباط بین تراکم جمعیت کرم میوه خوار خرما و میزان آسیب ناشی از آن و کاهش شاخص ­های عملکرد خرما روی شش رقم تجاری نخل خرما در استان­ های خوزستان، بوشهر، هرمزگان، کرمان، و سیستان و بلوچستان  طی سال­های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ بررسی شد. هزینه مدیریت تولید در دو حالت کاربرد کنترل شیمیایی و بیولوژیک و قیمت محصول در هر منطقه بر اساس پیش بینی میانگین شش ماهه محاسبه شد. نمونه برداری­ها از انتهای اردیبهشت تا اوایل شهریور به فاصله هر ۱۰ روز یک بار انجام شد. از هر درخت چهار خوشه از چهار جهت مختلف جغرافیایی درخت انتخاب و از هر خوشه، تعداد ۲۵ عدد میوه (از نظر سالم و آلوده بودن) مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت از مدل نورتون برای محاسبه EIL در شرایط کنترل بیولوژیک و کنترل شیمیایی استفاده شد. بر اساس نتایج، هزینه کنترل بیولوژیک کمتر از کنترل شیمیایی بود. بالاترین هزینه در هر دو روش مربوط به هزینه خرید مواد کنترل کننده بود. بالاترین میزان آسیب وارده به محصول (علائم تغذیه) در اثر واحد جمعیت آفت مربوط به رقم مضافتی و کمترین آن مربوط به رقم کبکاب بود. همچنین بالاترین میزان خسارت محصول در اثر واحد آسیب (زیان ناشی از تغذیه) آفت مربوط به رقم ربی و کمترین آن در رقم سایر مشاهده شد. در کلیه ارقام مورد مطالعه، سطح زیان اقتصادی در سال ۱۳۹۶ کمتر از سال ۱۳۹۷ در هر دو روش کنترل شیمیایی و بیولوژیک بود. از طرفی هزینه در روش کنترل بیولوژیکی در هر دو سال و در کلیه ارقام مورد مطالعه پایین­ تر از روش کنترل شیمیایی بود. بالاترین سطح زیان اقتصادی در سال ۱۳۹۷ مربوطه به رقم سایر و در روش کنترل بیولوژیک (۱/ ۱۵۴۶ لارو-روز) و کمترین آن مربوط به رقم ربی و در روش کنترل شیمیایی (۸۱/۱۳ لارو-روز) بود.

نخل خرما, کرم میوه خوار, سطح زیان اقتصادی