حوری زاد قائدی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
فرحان کچیلی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
مسعود لطیفیان - سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، کرج، ایران.
رضا فرخی نژاد - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

سوسک شاخ دار خرما، Oryctes elegans Perll یکی از آفات مهم نخل خرما می باشد. مطالعه حاضر به بررسی نقش احتمالی این آفت در انتقال بیماری خشکیدگی فوزاریومی برگ نخل خرما در استان خوزستان می پردازد. خشکیدگی فوزاریومی برگ نخل از بیماری های مهم نخل می باشد که در سال های اخیر در مناطق وسیعی از نخلستان های خوزستان گسترش یافته است. نمونه برداری از ۲۴ نخلستان در شهرستان های آبادان، خرمشهر و شادگان که به طور همزمان آلودگی به سوسک شاخ دار و بیماری خشکیدگی برگ را نشان می دادند، صورت گرفت. نمونه ها شامل مراحل لاروی و بالغ سوسک شاخ دار خرما، برگ، دمبرگ و دم خوشه های دارای علائم عارضه خشکیدگی برگ بودند. قارچ Fusarium proliferatum Matsush از نمونه های یاد شده با فراوانی متفاوت جداسازی و شناسایی شد. برای بررسی توانایی انتقال حشرات بالغ، آزمایشات در قالب طرح کاملا تصادفی و به صورت فاکتوریل انجام شد. چهار تراکم شامل ۳، ۵، ۷ و ۹ عدد سوسک و ۴ غلظت از سوسپانسیون قارچ شامل ۱۰۳×۵، ۱۰۴×۵، ۱۰۵×۵ و ۱۰۶×۵ اسپور در میلی لیتر استفاده شد. فراوانی قارچ های جداسازی شده از حشرات بالغ و مواد گیاهی بررسی شده، انتقال قارچ یاد شده به وسیله سوسک شاخ دار خرما را تایید می کند. نتایج به دست آمده همبستگی مثبت و معنی دار بین درختان آلوده به بیماری خشکیدگی فوزاریومی برگ و سوسک های شاخ دار خرما را نشان داد. نتایج آزمون بیماری زایی نشان داد که حشرات در هر ۴ تراکم و هر ۴ غلظت قادر به انتقال قارچ و بروز بیماری هستند و در تراکم ۷ عدد سوسک، با غلظت ۱۰۶×۵ و در تراکم ۹ عدد سوسک با غلظت های ۱۰۵×۵ و ۱۰۶×۵ اسپور در میلی لیتر سبب خشکیدگی پاجوش ها شدند.

سوسک شاخ دار خرما, ناقل, بیماری خشکیدگی فوزاریومی برگ نخل