رضا همتی - دانشجوی دکترا، گروه آموزش زبان و زبان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران
مسعود دهقان - دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی و زبان شناسی، دانشگاه کردستان، سنندج، کردستان، ایران
اکرم کرانی - استادیار گروه آموزش زبان و زبان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر پدیده دوزبانگی بر رشد زبانی دانش ­آموزان دو زبانه کردی (­گویش کلهری) و فارسی ­زبان پایه اول تا سوم ابتدایی در شهر کرمانشاه انجام گرفته است. برای انجام این پژوهش، ۱۲۰ دانش ­آموز پسر و دختر پایه اول، دوم و سوم ابتدایی شهر کرمانشاه انتخاب شدند. آزمودنی­ های هر پایه تحصیلی شامل ۴۰ نفر -یک گروه ۲۰ نفره تک ­زبانه کرد و یک گروه ۲۰ نفره دوزبانه- از دانش ­آموزان پسر و دختر بودند. به منظور ارزیابی رشد زبانی آزمودنی­ها، از دو آزمون رشد زبانی تلد و آزمون نمونه گفتار پیوسته استفاده شد. تحلیل آماری داده­ ها نشان داد که عملکرد دانش ­آموزان دوزبانه پایه اول در همه خرده آزمون­های آزمون تلد و نمونه گفتار پیوسته دچار تاخیر است (۰۵/۰P <). در پایه دوم، اختلاف معناداری بین عملکرد دانش ­آموزان دوزبانه و تک زبانه ها وجود نداشت. در پایه سوم، تحلیل آماری نشان داد که تفاوت عملکردی بین دانش ­آموزان تک­ زبانه و دوزبانه در خرده آزمون­های درک دستوری، تکمیل دستوری، تمایزگذاری واژه، تحلیل واجی و شاخص میانگین طول پاره­ گفتار معنادار نیست (۰۵/۰P >). با این ­حال، دوزبانه ­ها در مقایسه با تک­ زبانه­ ها در خرده­ آزمون­های واژگان تصویری، واژگان ربطی، واژگان­ شفاهی، تقلید جمله، تولید واژه و شاخص غنای واژگانی از عملکرد بهتری برخوردار بودند و اختلاف عملکرد آن­ها معنادار بود (۰۵/۰P <). همچنین، یافته ­ها نشان داد که دوزبانگی بر رشد زبانی کودکان تاثیر مثبت دارد. با این­ وجود، به ­نظر می­رسد که چندین عامل مانند میزان تسلط دوزبانه ­ها به هر دو زبان، میزان در معرض ­بودن و به کارگیری دو زبان در محیط ­های گوناگون، رده ­های­ زبانی، آموزش، و عواملی از این قبیل، می­توانند در تاثیر دوزبانگی بر رشد زبانی دخالت داشته باشند.

رشد زبان, دوزبانگی, آزمون گفتار پیوسته, آزمون رشد زبانی