نسیم اسلامبولچی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری – دانشگاه پیام نور مرکز بین الملل کیش-ایران
حیدر جهان بخش - دانشیار گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

حواس پنج گانه انسان ابزارهایی هستند که درک پدیده ها، محیط و فضای پیرامون انسان را برای او امکان پذیر می سازند. به دلیل غالب بودن حس بینایی بر دیگر حواس، توجه طراحان محیط کالبدی نیز اغلب به طراحی بصری است، غافل از آن که عده ای از افراد اجتماع، از درک کیفیت های بصری ناتوان اند. خلق فضایی بصر محور که سایر ادراکات مخاطب خویش را نادیده گرفته، باعث ایجاد فضاهایی ناآشنا برای مخاطب در محیط کالبدی معماری و شهر و غیر انسانی شدن آن ها شده است. هدف اصلی پژوهش بررسی ارتباط بین مناظر حسی موجود و «کیفیت ادراک حسی محیطی» در مراکز اسپا و همچنین تاثیر گزاری توانبخشی بر مراجعین است. پژوهش از نظر ماهیت، از نوع پژوهش های کمی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، از نوع پژوهش های میدانی است. جمعیت آماری این پژوهش را تمامی مخاطبان (مراجعین اسپا جهت توانبخشی) این محدوده تشکیل می دهند که در طول اردیبهشت ۱۴۰۱ه.ش تا مرداد ۱۴۰۱ ه.ش و در حین فعالیت من بعنوان ماسور مجموعه انقلاب، در این محدوده حضور داشته اند که ۱۵۰ نفر برآورد شدند. از یافته های من مشخص شد که بین مولفه های منظر حسی و کیفیت ادراک حسی محیطی اسپا و پیشرفت روند بهبود افراد همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. مروری بر تحقیقات و تئوری در مورد معاملات بین افراد و محیط های فیزیکی بر مشارکت های جدید در نظریه و تحقیقات تجربی منتشر شده در مجلات عمده روانشناسی محیطی، ۱۹۸۹-۱۹۹۴ تاکید دارد. تئوری های متمرکز بر برانگیختگی، بار، استرس، تنظیم حریم خصوصی، تنظیمات رفتار، و تجزیه و تحلیل معاملات. نظریه جدید به طور فزاینده ای متغیرهای موقعیتی و زمینه ای را در بر می گیرد. تحقیقات تجربی بر تنظیمات میدانی در آزمایشگاه تاکید کرد و از روش ها، جمعیت ها و فرهنگ های متنوع تر استفاده کرد. مطالعات طراحی محیطی اهداف علمی و کاربردی را از طریق ارزیابی پس از اشغال یکپارچه کردند. یافته های جدید مربوط به ویژگی های محل سکونت، محل کار، بیمارستان ها، مدارس، زندان ها و محیط های اجتماعی بزرگتر است. مطالعات جدید همچنین به عوامل استرس زای محیطی (مانند دما، سر و صدا) پرداخته است. اثرات نگرش ها و رفتارها بر حفاظت، جرم، آلودگی و خطرات؛ و مسائل مربوط به محله ها، اماکن عمومی و محیط طبیعی (۱)…

کلمات کلیدی: بررسی تاثیر،اصول روانشناسی محیط،اسپا،معماری