اولویت بندی عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش و پهنه بندی حساسیت آن با استفاده از روش رگرسیون چندمتغیره ی خطی مطالعه ی موردی: حوضه ی آبریز وهرگان-غرب استان اصفهان

کشور ایران با توپوگرافی عمدتا کوهستانی، فعالیت ­های تکتونیکی و لرزه ­خیزی، تنوع اقلیمی و زمین­ شناسی شرایط طبیعی مستعدی را برای طیف وسیعی از زمین ­لغزش داراست. هدف این پژوهش بررسی رخداد زمین­ لغزش­، اولویت ­بندی فاکتورهای موثر بر آن و پهنه­ بندی خطر آن در حوضه آبریز وهرگان واقع در پیشکوه­ های زاگرس است. منطقه­ ای که به شکل طبیعی و با داشتن لیتولوژی نامقاوم، خاک ضخیم، شیب و بارش نسبتا زیاد از پتانسیل بالایی برای وقوع زمین­ لغزش برخوردار بوده و دخالت ­های انسانی به عنوان عامل تحریک­ کننده نقش پررنگی در تشدید آن ایفا نموده است. ویژگی­ های مستعد طبیعی و دخالت نابجای انسانی سبب رخداد دست کم ۱۴۰ زمین­ لغزش جدید در منطقه­ ی مورد مطالعه شده است. برای انجام این تحقیق از روش رگرسیون چندمتغیره خطی استفاده گردید. بنابراین، نقشه ­ی پراکندگی زمین لغزش­ های رخ داده به عنوان متغیر وابسته و دوازه عامل ارتفاع، شیب، جهت شیب، سنگ ­شناسی، گسل، بارش، آبراهه­، جاده­ های ارتباطی، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، TWI و SPI به عنوان متغیرهای مستقل مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ایجاد راه های ارتباطی­ بر روی دامنه­ های پرشیب با خاک سست و ضخیم، با ضریب استاندارد ۰.۴۱۱ مهمترین عامل در ایجاد زمین ­لغزش بوده است. همچنین، عوامل طبیعی شامل لیتولوژی و بارش با ضریب تاثیر ۰.۳۶۲ و ۰.۲۹۹ و کاربری اراضی با ضریب ۰.۲۸۶ بیشترین نقش و عوامل پوشش گیاهی و شاخص TWI هر کدام با ضریب تاثیر ۰.۱۰۳ و ۰.۱۲۷ کمترین نقش را در وقع زمین ­لغزش­ های منطقه ایفا کرده­اند. نتایج نهایی حاصله از پهنه­ بندی حوضه بر اساس شاخص­ های به کار گرفته شده نشان داد که بخش عمده حوضه در محدوده ­ی خطر بسیار زیاد و زیاد رخداد زمین لغزش قرار دارد. بر اساس نتایج حاصله پیشنهاد می­گردد که با توجه به حساسیت بسیار بالای بخش­ های زیادی از حوضه به زمین ­لغزش، همه فعالیت ­ها و کاربری­ های زمین متناسب با ویژگی­ های سنگ­ شناسی و خاک­شناسی و همچنین شیب دامنه در نظر گرفته شود.