محمدحسین رضائی مقدم - استاد گروه آموزشی ژئومورفولوژی دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی دانشگاه تبریز
اسدالله حجازی - گروه ژئومورفولوژی دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز
خلیل ولیزاده کامران - دانشگاه تبریز
توحید رحیم پور - گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز

هدف از این تحقیق بررسی و تحلیل نقش شاخص های هیدروژئومورفیک در حساسیت سیل خیزی این حوضه می باشد. جهت نیل به این هدف ابتدا منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با قدرت تفکیک مکانی ۵/۱۲ متر به ۱۵ زیر حوضه تقسیم شده است. در مرحله بعد با استفاده از قوانین ژئومورفولوژیکی هورتن، شوم و استرالر خصوصیات ژئومورفولوژیکی هر یک از زیر حوضه ها از سه جنبه خصوصیات شبکه زهکشی (شامل رتبه آبراهه، تعداد آبراهه، طول آبراهه، تناوب آبراهه، نسبت انشعاب، طول جریان در روی زمین، تراکم زهکشی، بافت زهکشی، نسبت بافت، شماره نفوذ، ثابت نگه داشت کانال و ضریب رو)، خصوصیات شکلی (شامل مساحت، ضریب فشردگی، نسبت مدور بودن، نسبت کشیدگی، ضریب شکل و شاخص شکل) و خصوصیات برجستگی (شامل برجستگی، نسبت برجستگی، عدد سختی یا زبری و نسبت شیب) در محیط نرم افزار ArcGIS تهیه شدند. جهت تعیین وزن پارامترها از مدل تحلیل تصمیم گیری چند معیاره SWARA استفاده شد. نتایج وزن دهی پارامترها نشان داد که پارامترهای هیدروژئومورفیکی بافت زهکشی، نسبت بافت و تراکم زهکشی با مقادیر ۲۷۳/۰، ۲۷۳/۰ و ۱۵۶/۰ بیشترین وزن و تاثیر را در سیل خیزی منطقه مورد مطالعه دارند. به منظور اولویت بندی ۱۵ زیر حوضه الندچای از مدل تصمیم گیری WASPAS استفاده شد. نتایج نشان داد که زیر حوضه های ۱، ۳ و ۲ به ترتیب با ضرایب ۹۰۷۷۷۸/۰، ۸۵۸۹۸۸/۰ و ۸۱۸۶۴۵/۰ از حساسیت سیل خیزی بیشتری برخوردار هستند. در مقابل زیر حوضه های ۶ و ۱۳ با ضرایب ۲۵۰۲۵۲/۰ و ۳۷۴۷۱۶/۰ کمترین مقادیر را داشته اند که نشان دهنده حساسیت بسیار پایین این زیر حوضه ها به سیل خیزی است.

سیل خیزی, تحلیل ژئومورفولوژیکی, اولویت بندی, WASPAS, حوضه آبریز الندچای