ملیکا عبداللهیان - دانشکده داروسازی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
محسن فرهادپور - پژوهشکده ملی ژنتیک و زیستفناوری ایران
رضا زادعلی - دانشکده داروسازی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران

گیاه کوله خاس با نام علمی Ruscus hyrcanus درختچه ای همیشه سبز، چندساله و دارای ریزوم خزنده، ضخیم و گوشتی با ریشه های فیبری از خانواده ی Asparagaceae میباشد و در ایران در منطقه ی بومگردی هیرکانی یا اکثر نواحی شمالی از جمله جنگلهای ماسه ای و دره های مرطوب حاشیه ی دریای خزر، مازندران و گیلان یافت میشود. این گیاه دارای ماده موثره ی ساپونینی استروئیدی و در دو نوع راسکوژنین و نئوراسکوژنین میباشد. عصاره ی گیاه دارای خواص بیولوژیکی در زمینه ی نارسایی وریدی، واریکوسل و هموروئید، جلوگیری از آسیب ایسکمیک مغزی، و آسیب کبدی و فعالیتهای ضد التهابی و ضد ترومبوتیک میباشد. جهت عصاره گیری از حلال اتانولی و روش خیساندن یا اولتراسونیک استفاده شده است. عصاره ی استخراج شده به جهت خالصسازی ساپونین به وسیلهی بسترهای مختلف فاز ساکن و رزین MC۲۷۰ مورد بررسی قرار گرفت. پس از عبور عصاره ی محلول و درصدهای مختلف حلال آبی-متانولی از بستر رزین، fractionهای به دست آمده به جهت بررسی کیفی میزان ساپونین بر روی کاغذ TLC مورد مطالعه قرار گرفته و نهایتا جذب هر کدام به وسیله ی UV-spectroscopy در طول موج nm۵۴۴ بررسی شد. نتایج حاصل نشان داد بیشترین جذب و میزان ساپونین در Elu حاصل از متانول %۶۰ میباشد.