رضا جعفرپور هادیکیاشری - پژوهشگر دکتری، گروه معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
محمدهادی کابلی - استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران.
آزاده شاهچراغی - دانشیار دانشکده معماری، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده عوامل فرهنگی، هویتی و شخصیتی، عناصر متفاوتی هستند که می توانند در درجه اهمیت وزنی متفاوتی، حریم را تشکیل دهند. بررسی عناصر اثرگذار بر ایجاد یا مخدوش شدن حریم، هنگامی موضوعیت پیدا می کند که در یک بستر مکان مند و زمان مند، منطبق بر شرایط فرهنگی و هویتی معین، مورد تحلیل و نقد قرار بگیرند و در آن تحلیل عناصر و اجزای اثرگذار، آزموده شوند و درصد وزنی و اثرگذاری هریک مشخص شود. هدف پژوهش پیش رو، بررسی تحلیلی عوامل مختلف اثرگذار بر ایجاد حریم است. در راستای رسیدن به این هدف، در بخش تحلیلی تلاش شده با طراحی پرسشنامه، مولفه های تامین کننده حریم افراد، شناسایی و اولویت بندی شود. متن پیش رو یک پژوهش توصیفی-تحلیلی است که در ابتدا حریم را به عنوان یک مفهوم معنایی از جنبه نظری در منابع کتابخانه ای مورد مطالعه قرار داده و سپس از طریق پیمایش میدانی (مصاحبه آزاد و پرسشنامه) سعی در ارائه یک تجزیه و تحلیل کیفی-کمی داشته است. براساس مورد پژوهشی صورت گرفته، نتایج به روشنی بیانگر این است که ادراک حس حریم تابع المان های عینی و ذهنی است و این مولفه ها به صورت توامان در ادراک حریم نقش دارند. عناصر عینی در هنگام ارتباط با «دیگران» واجد اثرگذاری بیشتری می شوند. در بخش سنجش ذهنی حریم، تفاوت ادراکی از نظر جنسیتی ناچیز است. جامعه آماری زنان بر خلاف مردان صیانت از بدن و پوشش را محرکه موثرتری در تامین حریم می پندارند؛ لیکن «امنیت» و منشا آن «سوءاستفاده دیگران»، توافقا اصلی ترین دغدغه جامعه آماری از هر دو جنس است.

حریم, تامین حریم, عوامل ذهنی, عوامل عینی