صادق موسوی - دانشجو دکترای برنامه ریزی درسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
کورش فتحی واجارگاه - استاد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
محمود حقانی - استادیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سعید صفایی موحد - استادیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

هدف از پژوهش حاضر بررسی عناصر تشکیل دهنده برنامه­ درسی ویژه مهاجرین افغان و معرفی مولفه­ ها و مقوله ­های تشکیل دهنده این حوزه و در نهایت ارائه الگوی مطلوب مطابق با زمینه کشور(ایران) بود.روش اجرای این مطالعه از نوع کیفی و با استفاده از روش داده­ بنیاد بود.برای جمع ­آوری داده­ ها از مصاحبه نیمه ­ساختار یافته با اساتید خبره در این زمینه(اساتیدی که سابقه پژوهش در این زمینه را دارا بودند) و معلمانی(شهر تهران) که تجربه تدریس به دانش­ آموزان افغانی را داشتند استفاده گردید.با استفاده از نمونه گیری هدفمند ۳۰ مصاحبه از استادان و معلمان به عمل آمد.مصاحبه­ ها با استفاده از سه مرحله کدگذاری(روش استراوس و کوربین) مورد تحلیل قرار گرفتند. پس از تحلیل مصاحبه­ ها و استخراج الگو با استفاده از روش چک اعضا مورد اعتبارسنجی قرار گرفت.نتایج تحقیق به شکل الگویی متشکل  ۱۱ مقوله اصلی و ۳۲ مقوله فرعی ارائه گردید. مقوله های فرعی که ذیل بعد شرایط علی قرار گرفتند عبارت بودند از: حقوق شهروندی،حقوق بشر،مشترکات فرهنگی،چالش­ های زبانی،انسجام فرهنگی،سازگاری فرهنگی،وجود اقلیت­ ها،مجاورت جغرافیایی،حق همسایگی. مقوله­ های فرعی در بعد زمینه ­ای عبارتند از:امنیت شکننده،ناآگاهی قومی،نگاه زاویه ­دار به فرهنگ­های مختلف،تفاوت ­های مذهبی.خرده مقوله ­های بعد مداخله ­ای عبارت بودند از:خودبرتربینی،دگرهراسی،سیاسی­کاری افراطی،دید امنیتی،تعصبات قومی.خرده مقوله ­های مربوط به بعد راهبردها عبارت بودند از:تدوین برنامه ­درسی چندفرهنگی،تدوین برنامه­ درسی تلفیقی،آگاهی­ سازی فرهنگی،احترام به تفاوت­ها،پذیرش دیگری،انکار تفاوت­های فرهنگی،سرکوب تفاوت­ های فرهنگی.مقوله­ های فرعی بعد پیامدی نیز عبارت بودند از: ارتقا وجه بین المللی،گسترش مناسبات سیاسی،کاستن هزینه ­های ناشی از بزهکاری،سرمایه­ گذاری بین­ المللی،انتقال فرهنگی،تحقق عدالت آموزشی و همبستگی فرهنگی.همچنین برنامه ­درسی فراگیر ویژه مهاجرین به عنوان مقوله محوری یافت شد.

برنامه درسی, مهاجرین افغان, الگو