حمزه اسفندیاری بیات - استادیار گروه حقوق جزا و جرمشناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
صادق بارانی - دانشجوی دکتری، گروه حقو ق جزا و جرمشناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
محمدجواد صادقی - استادیار گروه حقوق جزا و جرمشناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران .

پدیده زمین خواری از لحاظ حقوقی ، فقهی ، زیست محیطی و اقتصادی دارای اهمیت فراوان می باشد. این جرم که به واسطه بی عدالتی ، سوء استفاده، ارتباط با فساد اداری ، تخریب فضاهای سبز و تهدید عناصر طبیعی ، پیامدهای سوئی در ابعاد اقتصادی ، اجتماعی و زیست محیطی به دنبال دارد و همین امر ضرورت رسیدگی به آن را از جنبه های مختلف حقوقی و فقهی نشان می دهد. بنابراین ، نیازمند رویکرد جدی و قانونی است . اما، لزوم چنین رویکردی نیازمند شناخت دقیق و عمیق این پدیده است . با تلاش در شناخت این امر مشخص می شود که با خلاهای زیادی نظیر عدم تعریف دقیق ، عدم تعیین حوزه و محدوده و همچنین فقدان عنوان مجرمانه خاص نسبت به عمل ارتکابی بسیاری از زمین خواران مواجه هستیم . همچنین با جستجوی در قوانین و مقررات مربوط به اراضی ملی و دولتی کاشف به عمل می آید که نه تنها قوانین و مقررات مذکور باعث جلوگیری از پدیده فوق نمی شود، بلکه در برخی موارد قانونگذار با وضع قوانینی باعث ترویج چنین پدیده ای می گردد. همچنین به دلیل اینکه عمدتا زمین خواری توسط افراد یقه سفید جامعه انجام می پذیرد که دارای نفوذ و روابط سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی هستند، وجود این قوانین متناقض و منفذهای موجود در آنها باعث سهولت کار افراد مذکور می شود. در این مقاله با توجه به اهمیت بحث زمین خواری ، تلاش شد که ضمن شناخت ماهیت ، ابعاد زمین خواری ، جایگاه ، عوامل اصلی زمین خواری در ایران و آثار آن نیز بررسی شود و راهکارهای پیشگیرانه ارائه گردد.

جرم، زمین خواری ، آسیب شناسی ، حقوق کیفری .