مهدی زارع نجف آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علم و صنعت ایران
مجیدرضا آیت الهی - استاد دانشگاه علم و صنعت ایران

یکی از پارامترهای مکانیکی مهم در حفاری چا ههای نفت و گاز و افزایش میزان استخراج محصول از این چاه ها، چقرمگی شکست سنگ می باشد. به عنوان یکی از روشهای افزایش استخراج محصول از چاه های نفت و گاز، روش شکست هیدرولیکی نیازمند ایجاد ترک در توده های سنگی موجود در اعماق چاه می باشد. بنابراین مباحث مربوط به مکانیک شکست و اندازه گیری چقرمگی شکست برای سنگ از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از رو شهای آزمایشگاهی ارائهشده برای اندازه گیری چقرمگی شکست، روش دندانه گذاری می باشد. در این مقاله، ابتدا رفتار سنگ در تست های دندانه گذاری بررسی می شود. با توجه به آزمایشات صورت گرفته، مشاهده می شود که سنگ در تس تهای دندان هگذاری رفتار دو گانه ای را نشان م یدهد. برای نیروهای دندانه گذاری کمتر از بار بحرانی، رفتار سنگ مشابه با مواد دیگر می باشد.با این وجود برای نیروهای بیشتر از بار بحرانی رفتار سنگ به طور کلی متفاوت با مواد مهندسی دیگر می باشد. دلیل این تفاوت را در درجه اول می توان ناشی از عیوب ساختاری ذاتی در سنگ دانست. این تفاوت در رفتار در مجموع باعث می شود که نتوان از روش دندانه گذاری برای محاسبه چقرمگی شکست سنگ استفاده کرد. در این مقاله، تصاویری از آزمایش های دندان هگذاری در سنگ های مختلف ارائه شده و دلایل عملی نبودن این روش برای مواد سنگی مورد بحث قرار می گیرد.

چقرمگی شکست -سنگ -دندانه گذاری -ترک -مخازن نفت و گاز