نورمحمد صفایی - Department of Marine Biology, Faculty of Marine science, Chabahar Maritime University, Chabahar, Iran.
مهران لقمانی - Department of Marine Biology, Faculty of Marine science, Chabahar Maritime University, Chabahar, Iran.
پروین صادقی - Department of Marine Biology, Faculty of Marine science, Chabahar Maritime University, Chabahar, Iran.

دریای مکران همواره تحت تاثیر جریانات مانسون تابستانه و زمستانه بوده و این پدیده یک عامل تنش ­زای طبیعی برای گونه­ های ساکن در بوم سامانه آبی از جمله نرم تنان دوکفه ­ای به شمار می­ رود. در بررسی اثر مانسون زمستانه بر تراکم دو کفه ای های زیر جزر و مدی سواحل شمالی مکران، نمونه برداری از رسوبات سه منطقه رمین ، بریس و پسابندر، در مجموع ۱۰ ایستگاه، با در نظر گرفتن دوره های زمانی مانسون زمستانه در۱۳۹۶صورت گرفت. شفافیت، شوری، اسیدیته، دما، مواد آلی و دانه بندی بستر هر ایستگاه جهت بررسی ارتباطشان با تراکم به دست آمد که در میان فاکتورها فقط دما، در دوره مانسون به طور معنی ­داری کمتر از پس مانسون و پیش مانسون بوده است­(P<۰.۰۵). در این پژوهش ۱۰­گونه شناسایی شد که گونه Donax scalpellum با ۳۷/۱۳ درصد بیشترین و گونه Trisidos tortuosa با ۹۸/۳ درصد کمترین فراوانی را داشتند. جمعیت دوکفه ­ای ­ها در پس مانسون، با فراوانی ۱۷/۴۶ درصد­(میانگین ۱۴/۲۳±۷۱۳ فرد بر مترمربع) پیش مانسون، با فراوانی ۲۷ درصد­(میانگین۱۲/۲۵ ± ۴۱۳ فرد بر مترمربع) و دوره مانسون، با فراوانی ۲۶ درصد­(میانگین ۳۴/۱۳± ۴۱۳ فرد بر مترمربع) محاسبه شد. منطقه پسابندر  با میانگین ۲/۲۸± ۶۳ فرد بر مترمربع دارای بالاترین میزان تراکم نسبت به مناطق بریس­(۷/۱۷± ۴۳) و رمین­(۳۷/۱۹± ۴۴) بوده است و میان ایستگاه­ها اختلاف معنی ­داری به دست آمد(P<۰.۰۵). همبستگی مثبت معنی داری میان سیلت-ماسه و دما با تراکم مشاهده شد؛ ولی بین سایر فاکتورهای محیط و مواد آلی با تراکم، رابطه معنی ­داری مشاهده نشد(P>۰.۰۵). عوامل مختلفی به عنوان پارامترهای کنترل کننده فراوانی و گسترش اجتماعات دوکفه­ ای مناطق و ایستگاه ­های مختلف مطالعاتی در محدوده آب­ های ساحلی شمالی مکران محسوب می­ شوند که از جمله­ ی آنها، می ­توان فاکتورهای دما، اندازه ذرات رسوب و نوع بستر، مواد آلی و مغذی، مانسون را نام برد که بیشترین تاثیر در تراکم دوکفه ­ای ­ها دارند.

Bivalve mulluscs, Makoran Sea, Density, winter monsoon