مهرداد عمواقلی طبری - گروه گیاه پزشکی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل.
قدیر نوری قنبلانی - گروه گیاه پزشکی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل.
سید علی اصغر فتحی - گروه گیاه پزشکی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل.
علی مومنی - موسسه تحقیقات برنج کشور در مازندران، آمل.
جبرائیل رزمجو - گروه گیاه پزشکی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل.
علیرضا نبی پور - موسسه تحقیقات برنج کشور در مازندران، آمل.

در این تحقیق ۹۸ ژنوتیپ داخلی و خارجی برنج از نظر مقاومت به کرم ساقه­خوار نواری برنج، Chilo suppressalis، در شرایط مزرعه­ای در موسسه تحقیقات برنج در مازندران-آمل غربال شدند. آزمایش در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در ۳ تکرار انجام شد. در مرحله­ی زایشی گیاه برنج از هر کرت ۵ بوته به­طور تصادفی انتخاب و کف­بر شدند. سپس درصد خوشه­های سفید شده، تعداد لارو بر بوته، ارتفاع بوته، قطر ساقه و تعداد ساقه در بوته اندازه­گیری شدند. براساس نتایج به­دست آمده، ژنوتیپ های Novator، Estrella، G۲-Gan۷۴، Rashtline-۱، IR۷۲۸۶۰، با میانگین ۶/۱، ۳/۲، ۷/۲، ۸/۲ و ۲/۳ درصد خوشه­های سفید شده در گروه مقاوم و ژنوتیپ­هایIR۷۲-B ، Iranian-New-Hybrid،Fars promising line،IR۶۴MutantW  وC-IR۵۰ با میانگین ۵/۴۳، ۴/۴۳، ۶/۳۷، ۸/۳۵ و ۸/۳۴ درصد، در گروه حساس قرار گرفتند. همچنین، ژنوتیپ های Novator، Estrella،G۲-Gan۷۴ ، با میانگین ۱/۰، ۱/۰و ۲/۰ عدد لارو بر بوته و ژنوتیپ­های Chinese-hybrid-۱،IR۷۲-B ، Binam با میانگین ۳/۱۰، ۷/۹ و ۹/۸ عدد لارو به­ترتیب کمترین و بیشترین تعداد لارو درون ساقه را داشتند. کوتاه­ترین ارتفاع بوته، ۴/۷۴ سانتی­متر؛ کمترین تعداد ساقه،۱۳/۹ عدد؛ و کمترین قطر ساقه،۴۴/۴ میلی­متر به­ترتیب در ژنوتیپ­های Rashtline-۱، Fars promising line، Iranian New-Hybrid و بیشترین مقادیر فوق ۲۶/۱۳۸سانتی­متر، ۶/۱۷ عدد و ۷۲/۱۲ میلی­متر به­ترتیب در ژنوتیپ­هایTarom-Arg۲، Sahel و Dorfak مشاهده شد. بین درصد خوشه­های سفید شده با تعداد لارو بر بوته و بین درصد خوشه­های سفید شده با تعداد ساقه در بوته همبستگی مثبت و معنی­داری وجود داشت، ولی بین درصد خوشه­های سفید شده با ارتفاع بوته و درصد خوشه­های سفید شده با قطر ساقه همبستگی معنی­داری مشاهده نشد. ژنوتیپ­ها براساس تجزیه خوشه­ای به دو گروه اصلی و جمعا چهار گروه فرعی دسته بندی شدند. ژنوتیپ­هایی که از حساسیت کمتری برخوردار شدند. می توان Novator، Estrella، Rashtline-۱ را ذکر نمود. هم­چنین در این بررسی ۱۹ ژنوتیپ برنج ازجمله Novator، Estrella، MashhadDomsiah/Neda ،Rashtline-۱، Shirodi، Nemat، G۲-Gan۷۴، IR۶۴-Mutant-F۳۰۷۶، {(A۷۸.۱/LocalAbiji)/(khazar/Tarom)}مقاوم به کرم ساقه­خوار نواری شناسایی شدند که برخی از آن­ها برای مطالعات تکمیلی مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

Chilo suppressalis, غربال گری انبوه مزرعه ای, برنج, مقاومت