پویا استوار - دانشجوی دکتری شیمی و حاصلخیزی خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
رضا قاسمی فسائی - دانشگاه شیراز
زهرا زیبایی - دانشجوی دکتری شیمی و حاصلخیزی خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

روی از جمله عناصر کم مصرف است که در غلظت های بالا ایجاد سمیت می-کند. یکی از روش های حذف فلزات سنگین از آبها و پساب ها، استفاده از پدیده جذب سطحی برروی جاذب است. بخش اعظم گل سرشور از کانی های انبساط-پذیر است؛ از این رو می تواند در حذف فلزات سنگین نظیر روی، مورد استفاده قرارگیرد. به منظور بررسی وضعیت جذب غیر رقابتی و رقابتی روی توسط گل سرشور، آزمایشی با ۷ غلظت مختلف این عنصر در حضور و عدم حضور هیومیک اسید انجام شد. نتایج حاصله نشان داد که همدمای جذبی فروندلیچ و پس از آن لانگمویر و ردلیچ – پیترسون بهترین مدل ها در توصیف روند جذب روی، بر سطح کانی گل سرشور بودند. اگر چه داده های جذب روی به خوبی با ایزوترم لانگمویر یک سطحی برازش شد اما، ایزوترم لانگمویر دو سطحی بهتر توانست روند جذب روی توسط گل سرشور را توضیح دهد. در تمام تیمارها مقدار KL′، ثابت معادله در رابطه با انرژی جذب برروی سطح اول، چندین برابر بزرگتر از KL′′، ثابت معادله در رابطه با انرژی جذب برروی سطح دوم بود؛ در حالیکه مقادیر b′′، حداکثر مقدار جذب تک لایه برروی سایت دوم، بزرگتر از b′، حداکثر مقدار جذب تک لایه برروی سایت اول بود. این بدان معنی است که اگر چه تمایل سایت اولیه برای جذب عنصر روی بیشتر بود، اما به سرعت توسط روی اشباع شد. با توجه به قیمت پایین گل سرشور، معادن فراوان در ایران و ظرفیت بالای آن در جذب فلزات سنگین، لازم است استفاده از این ماده در جذب فلزات سنگین به میزان بیشتری مورد توجه قرار گیرد.

روی, گل سرشور, مس, همدما های جذب سطحی, هیومیک اسید