روانبخش آگاهی - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
رئوف سید شریفی - اردبیل دانشگاه محقق اردبیلی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی گروه زراعت و اصلاح نباتات کد پستی ۵۶۱۹۹۱۱۳۶۷
حامد نریمانی - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی

به­منظور بررسی تاثیر قارچ میکوریزا و محلول­پاشی نانواکسید آهن و روی بر گره­زایی و برخی صفات کمی و کیفی عدس تحت شرایط دیم، آزمایشی در سال ۹۷-۱۳۹۶ به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه­ای در روستای زردالو اردبیل اجرا شد. تیمارها شامل محلول­پاشی با نانواکسید ­آهن و روی در چهار سطح (محلول­پاشی با آب به عنوان شاهد، محلول­پاشی ۶/۰ گرم در لیتر با نانواکسید آهن، ۶/۰ گرم در لیتر نانواکسید روی، محلول­پاشی توام نانواکسید آهن و روی هر کدام ۳/۰ گرم در لیتر) و کاربرد میکوریزا در چهار سطح (عدم کاربرد میکوریزا به­عنوان شاهد، کاربرد میکوریزا موسه­آ، میکوریزا اینترا و کاربرد توام میکوریزا موسه­آ و اینترا) بودند. مقایسه میانگین­ها نشان داد که محلول­پاشی نانواکسید آهن و روی و کاربرد توام قارچ میکوریزا موسه­آ با اینترا، تعداد گره­های فعال در بوته، درصد گره­های فعال در بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه را (به­ترتیب ۲/۱۷۳، ۰۸/۹۳، ۵۸/۳۶ و ۳۴/۵۸ درصد) نسبت به شرایط عدم محلول­پاشی و عدم کاربرد میکوریزا افزایش داد. همچنین، محلول­پاشی توام نانواکسید آهن و روی و کاربرد میکوریزا موسه­آ با اینترا به­ترتیب ۱۴/۴۲، ۱۷/۹۵، ۱۲۰، ۲/۵۸ و ۵۵/۴۷ درصد تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته، وزن خشک ریشه، محتوای روی دانه و میزان پروتئین دانه نسبت به شرایط عدم محلول­پاشی و عدم کاربرد میکوریزا افزایش داد. به­نظر­ می­رسد محلول­پاشی نانواکسید آهن و روی و کاربرد میکوریزا به­واسطه بهبود برخی صفات مورفوفیزیولوژیک، می­تواند به­عنوان یک روش مناسب برای افزایش عملکرد کمی و کیفی و کاهش اثرات محدودیت آبی تحت شرایط دیم باشد.

عناصر ریزمغذی, شاخص کلروفیل, محتوای پروتئین, عملکرد دانه, کودهای زیستی