سارا رستگار
عبدالعلی موحدی نیا

مطالعه حاضر با هدف ارزیابی تاثیر بنزوآلفا پایرن (BaP) به عنوان یکی از مهم ترین هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs) بر سطوح پلاسمایی هورمون های کورتیزول و تری یدوتیرونین (T۳) در جنس نر ماهیان شانک زرد باله (Acanthopagrus latus) صورت گرفت. بدین منظور و برای بررسی اثرات کوتاه مدت بنزوآلفاپایرن، به یک گروه از ماهیان بنزوآلفاپایرن محلول در روغن گیاهی ( ۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم در ۲ میکرولیتر بر گرم روغن به ازای وزن بدن) به صورت درون صفاقی تزریق شد و به گروه شاهد ۲ میکرولیتر بر گرم به ازای وزن بدن روغن گیاهی به تنهایی تزریق شد. از هر دو گروه پس از ۳ ساعت نمونه خون تهیه شد. برای بررسی اثرات دراز مدت، ایمپلنت ۱۰ میکرولیتر بر گرم روغن گیاهی حاوی ۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم بنزوآلفاپایرن به ازای وزن بدن انجام گرفت. برای ماهیان شاهد ایمپلنت درون صفاقی با روغن به میزان ۱۰ میکرولیتر بر گرم انجام و پس از ۷۲ ساعت نمونه گیری صورت گرفت. بر اساس نتایج سطوح پلاسمایی کورتیزول در شانک زرد باله هم در استرس کوتاه مدت و هم در بلند مدت مواجهه با BaP افزایش یافت. در حالیکه سطوح هورمون T۳ تنها پس از استرس مزمن کاهش معنی داری را نشان داد. به نظر می رسد افزایش کورتیزول پاسخی سازشی به نیاز بیشتر به انرژی باشد، زیرا کورتیزول با افزایش فرایند گلیکونئوژنز موجب افزایش قند در دسترس سلول ها برای تامین انژی مورد نیاز می شود. کاهش T۳ احتمالا به علت فعال شدن رسپتور های آریل هیدروکربن تحت تاثیر BaP و اثر باز دارندگی آنها بر این هورمون بوده است.