بهمن خوشرو - دانشجوی دکترای علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
محمدرضا ساریخانی - دانشیار بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
ناصر علی اصغرزاد - استاد بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

در این تحقیق اثربخشی کودهای میکروبی فسفاته تهیه شده از هفت باکتری به نام های (Pantoea agglomerans P۵، Pseudomonas fluorescens Tabriz، P. putida Tabriz، Pseudomonas sp. C۱۶-۲O، Enterobacter sp. S۱۶-۳، Bacillus megaterium JK۶ و B. firmus) بر بستر پایه خاک فسفات (۴۵ گرم) ، گوگرد (۱۵گرم) و باگاس (۳۰ گرم) مورد ارزیابی قرار گرفت. در این آزمایش، باکتری P. agglomerans P۵ به عنوان باکتری حل کننده فسفات مورد استفاده در کود بارور۲ به عنوان کنترل مثبت استفاده شد. نتایج به دست آمده از آزمایشات گلخانه ای نشان داد که کاربرد کودهای میکروبی فسفاته در گیاه ذرت رقم سینگل کراس ۷۰۴، بر وزن تر و خشک کل ریشه و بخش هوایی، جذب فسفر، پتاسیم، آهن و روی بخش ریشه و بخش هوایی، تاثیر کاملا معنی­داری داشت. تیمارهای کودی Enterobacter sp. S۱۶-۳ و Pseudomonas sp. C۱۶-۲O در بیشتر پارامترهای اندازه گیری شده دارای عملکردی شبیه تیمار P. agglomerans P۵ بودند و هر سه این تیمار ها در بیشتر موارد دارای عملکرد بالاتری نسبت به تیمار کود شیمیایی سوپرفسفات تریپل بودند. تیمارهای P. fluorescensوP. putida هم تا حدودی دارای اثرهای مشابه روی رشد ذرت بودند، البته بایستی عنوان نمود که تیمار میکروبی B. firmus در برخی موارد و تیمار B. megaterium در بیشتر پارامترها دارای عملکرد پایین تری نسبت به تیمار بستر بدون باکتری (کنترل منفی) و حتی پایین تر از تیمار بدون بستر کود (No Carrier) بودند. هم چنین در این پژوهش اثر سطوح مختلف مصرف کودی (۶/۰ و ۲/۱ گرم در هر گلدان) به ترتیب معادل با میزان توصیه شده و دوبرابر آن، کاملا معنی دار بود و سطح مصرفی ۲/۱ نسبت به ۶/۰ باعث افزایش عملکرد حدود دو برابری در گیاه شد.

باکتری های حل کننده فسفات, سنگ فسفات, کود میکروبی فسفاته, فسفر, ذرت