مهدی رحمتی - استادیار، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه
مهدی کوسه لو - دانشجوی فوق لیسانس، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه

عملیات خاکورزی در خاک­های انبساط­پذیر به دلیل چسبنده بودن در زمان مرطوب و سخت بودن در مواقع خشک با مشکلاتی همراه می­باشد. یکی از راهکارهای مدیریت این خاک­ها، استفاده از بهبود دهنده­های خاک[۱] می­باشد. در همین راستا، در تحقیق حاضر آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی (CRD) با دو فاکتور شامل نوع (صمغ عربی و کیتوسان) و مقدار مصرف (صفر، پنج و ده گرم بر کیلوگرم) بهبود دهنده­های خاک با سه تکرار به منظور بررسی اثرگذاری بیوپلیمرهای طبیعی فوق در بهبود کیفیت خاک از دیدگاه خصوصیات فیزیکی خاک­های انبساط­پذیر انجام شد. تعدادی از ویژگی­های خاک پس از یک دوره زمانی حدودا سه هفته­ای تیمار خاک مورد پایش قرار گرفت. نتایج نشان داد که کاربرد صمغ عربی و کیتوسان موجب افزایش هدایت هیدرلیکی اشباع (Ks) (حدودا دو برابر) و پایداری خاکدانه­ها در حالت خیس (WAS) (حدودا ۳ تا ۴ برابر) شد. شاخص میانگین وزنی قطر خاکدانه­ها (MWD) در اثر تیمار خاک­ها با صمغ عربی حدودا دو برابر افزایش و در اثر تیمار با کیتوسان حدودا به نصف کاهش یافت. در ارتباط با هدر رفت آب خاک نیز، صمغ عربی موجب حفظ رطوبت بیشتری در خاک در مقابل نیروی تبخیر گردید. میزان انبساط خاک­های مورد آزمایش نیز در اثر کاربرد هردو بیوپلیمر فوق به حدود نصف کاهش یافت. بنابراین به نظر می­رسد بتوان از بیوپلیمرهای فوق برای کاهش خاصیت انبساط و انقباض خاک­ها استفاده کرد.

بیوپلیمر, خاک متورم شونده, نگهداری آب, ورتی سول ها