یوسف حسن زاده - ۱- استاد، عضوهیئت علمی گروه آب، دانشکده عمران، دانشگاه تبریز
وحید نورانی - ۱- استاد، عضوهیئت علمی گروه آب، دانشکده عمران، دانشگاه تبریز
وحید سپهری - ۲- مربی، عضوهیئت علمی دانشکده فنی و حرفه ای پسران کردکوی امام علی، ایران
هادی دل افروز - ۳- دانشجوی دکتری عمران-آب، دانشکده عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران
مهران حسن زاده - ۳- دانشجوی دکتری خاک و پی، دانشکده عمران، دانشگاه تبریز
فرهاد الماس پور - ۵- کارشناس ارشد آب منطقه ای آذربایجان شرقی

در این تحقیق، مسئله شکست سد ازنقطه نظرهای اهمیت، مکانیسم، تجزیه وتحلیل مکانی و زمانی و معادلات حاکم مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، به عنوان گام نخست، هیدروگراف­های خروجی از محل سد ونیار با استفاده از مدل شکافت تحت سناریوی فرضی (روگذری جریان) محاسبه گردیده است. در گام بعدی، روندیابی هیدروگراف­های خروجی در پایاب رودخانه با استفاده از مدل  HEC-RAS انجام پذیرفته است. متعاقب آن، ترازهای سطح آب و زمان های رسیدن پیشانی موج در کلیه مقاطع محاسبه گردیده­اند. در نهایت با وارد کردن نتایج به دست آمده به سیستم اطلاعات جغرافیایی، پهنه گسترش سیلاب و نقشه­های معرف مناطق سیل­گیر پایاب ارائه گردیده است. نتایج حاصله نشان می­دهند که در این سناریو (روگذری جریان)، به دلیل مکانیسم تدریجی تشکیل مقطع شکست، هیدروگراف­های خروجی دارای شیب ملایم هستند. به علاوه، با توجه به شرایط ژئومورفولوژیکی و توپوگرافی دره میزبان در پائین دست مجاورت ساختگاه سد، قسمت اعظم توان هیدرولیکی سیلاب خروجی در این ناحیه بدون ایجاد خسارت­های قابل توجه مالی گرفته می­شود. لیکن، بررسی حاضر نشان می­دهد که تعدادی از روستاها و تاسیسات واقع در پائین دست، به وضوح در معرض گسترش سیلاب قرار می­گیرند. هم­چنین، بیشینه سیلاب­دشت و زمان رسیدن پیشانی موج به پایاب محاسبه گردیده­اند.

پهنه بندی, سد ونیار, سیستم اطلاعات جغرافیائی, شکست سد, روندیابی سیل