میرجعفرصادق صفری
میرعلی محمدی
گلعذار گیلانی زاده دیزج

مجاری باز جدار صلب در انتقال آب سامانه های زهکش سطحی، فاضلاب و سایر موارد کاربردهای زیادی دارند. به منظور طراحی بهینه و اقتصادی مقطع آنها، بررسی حرکت دانه های رسوبی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این تحقیق از داده های آزمایشگاهی آستانه نهشته شدن و آستانه حرکت رسوبات در مجاری باز صلب استفاده شده است. با به کارگیری روش سرعت بحرانی، روابط جدیدی برای آستانه نهشته شدن در کانال های با مقاطع دایره ای، مستطیلی وU شکل و همچنین رابطه جدیدی برای آستانه حرکت رسوبات در کانال با کف V شکل ارائه گردید. این روابط با روابط موجود برای آستانه حرکت رسوبات در مجاری باز صلب و متحرک مقایسه شده است. این تحقیق تفاوت بین دو پدیده آستانه نهشته شدن و آستانه حرکت ذرات رسوبی در کانال ها را مشخص می کند. در اینجا، تاثیر شکل مقطع کانال بر آستانه نهشته شدن و آستانه حرکت رسوبات در کانال های صلب نیز بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که در شرایط یکسان، روابط آستانه نهشته شدن در بین سه نوع مجرای باز صلب با شکل مقطع های مستطیلی، دایره ای وU شکل، کانال مستطیلی به کمترین سرعت بحرانی و کانال U شکل به بیشترین سرعت بحرانی نیاز دارند. این نتیجه تاثیر شکل مقطع کانال را برای آستانه نهشته شدن رسوبات در این نوع مقاطع کانال ها بیان می کند. به دلیل کمبود داده های در دسترس، نتایج این تحقیق به منظور توسعه مدل های عددی در مجاری باز صلب می تواند مفید باشد.

آستانه حرکت, آستانه نهشته شدن, دانه رسوبی, سرعت بحرانی, شکل مقطع کانال, مجاری باز صلب