سید علی اصغر فتحی
قدیر نوری قنبلانی
الهام بلالی مشکور

تریپس گندم، Haplothrips tritici Kurd.، یکی از آفات مهم محصول گندم، Triticum aestivum L.، در منطقه ی اردبیل است. کشت نواری گندم و یونجه، Medicago sativa L.، راه کار مناسب برای افزایش کارایی عوامل بیوکنترل تریپس گندم می باشد. در این پژوهش، تراکم جمعیت تریپس گندم و تنوع و فراوانی گونه های شکارگر آن در کشت نواری گندم و یونجه (سه ساله) و تک کشتی گندم طی بررسی های مزرعه ای در سال های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ تعیین شد. نمونه برداری ها در هر دو سیستم کشت گندم، از مرحله ی رشدی به ساقه رفتن تا رسیدگی انجام شد. در هر نوبت نمونه برداری، تعداد تریپس گندم و هر کدام از شکارگرها به ازای یک گیاه ثبت شد. تراکم جمعیت تریپس گندم در کشت نواری گندم و یونجه در مقایسه با تک کشتی گندم در هر دو سال مورد مطالعه به طور معنی داری کم تر بود. پنج گونه ی شکارگر در تک کشتی گندم و ۱۵ گونه ی شکارگر در کشت نواری گندم و یونجه ثبت شد. شاخص تنوع شانون برای گونه های شکارگر در کشت نواری گندم و یونجه در مقایسه با تک کشتی گندم به طور معنی داری بیش تر بود. مقدار شاخص شباهت موریسیتا- هورن بین دو سیستم کشت گندم ۸۴۲/۰ محاسبه شد. تعداد و فراوانی گونه های شکارگر در کشت نواری گندم و یونجه در مقایسه با تک کشتی گندم بیش تر بود. بنابراین، می توان نتیجه گیری کرد که کشت نواری گندم و یونجه باعث افزایش تنوع گونه ای شکارگرها و کاهش تراکم جمعیت تریپس گندم می شود. کمی کردن تعداد و فراوانی گونه های شکارگر در مزارع گندم گام مهمی در مدیریت تریپس گندم می باشد.

Species richness, species abundance, Predators, Haplothrips tritici, Wheat