عارف معروف
مسعود امیر معافی
نورالدین شایسته

یکی از عوامل محدود کننده ی صادرات خرمای ایران، آفات پس از برداشت می باشند و شب پره ی خشکبار،Cadra cautella Walker، یکی از آفات پس از برداشت خرما می باشد. تا کنون زیست شناسی این آفت روی ارقام مهم صادراتی خرمای انباری کشور بررسی نشده است. در این پژوهش درصد بقاء، طول دوره ی رشدی، باروری، طول دوره ی تخم گذاری و پس از تخم گذاری و طول عمر حشرات کامل آفت روی چهار رقم خرمای انباری (زاهدی، پیارم، ربی و دیری) مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش ها در اتاق حرارت ثابت (دما ۱ ± ۲۹ درجه ی سلسیوس، رطوبت نسبی ۵ ± ۶۰% و دوره ی نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی) انجام شد. بیشترین درصد بقاء مرحله ی تخم (۶۶/۹۲%) و لاروی (۸۹/۸۵%) روی رقم زاهدی و بیشترین بقاء مرحله ی شفیره روی رقم ربی (۱۰۰%) مشاهده شد. کوتاه ترین طول دوره ی لاروی به مدت ۴۱/۱ ± ۹۳/۳۲ و ۸۷/۱ ± ۳۷/۳۳ روز به ترتیب روی ارقام دیری و زاهدی ملاحظه شد. همچنین کوتاه ترین طول کل دوره ی رشدی از تخم تا حشره ی کامل، به مدت ۱۵/۱ ± ۹۱/۴۰ و ۵۹/۱ ± ۹۷/۴۰ روز برای حشرات نر به ترتیب در ارقام زاهدی و دیری و ۴۷/۲ ± ۷۶/۴۳ روز برای حشرات ماده در رقم دیری مشاهده شد. طولانی ترین طول دوره ی رشدی از تخم تا حشره ی کامل برای حشرات نر به مدت ۵۰/۱ ± ۶۱/۴۷ روز روی رقم پیارم بود و برای حشرات ماده به مدت ۳۱/۲ ± ۸۸/۵۵ و ۸۷/۳ ± ۳۷/۵۵ روز به ترتیب روی ارقام پیارم و ربی مشاهده شد. بیشترین و کمترین میزان باروری به ترتیب در ارقام زاهدی (۵۳/۸ ± ۰۰/۲۴۷ تخم به ازاء هر حشره ی ماده) و پیارم (۰۶/۱۲ ± ۴۰/۱۴۷ تخم به ازاء هر حشره ی ماده) رخ داد. در مجموع مطلوبیت ارقام خرمای انباری مورد آزمایش برای C. cautella به ترتیب شامل ارقام زاهدی، دیری، ربی و پیارم بود. نتایج این تحقیق می تواند در تدوین برنامه های مدیریتی کنترل آفات انباری خرما موثر واقع شود.

زیست شناسی, Cadra cautella, باروری, خرما, ایران, مدیریت آفات