حسین مددی
عزیز خرازی پاکدل
احمد عاشوری
جعفر محقق نیشابوری

تریپس پیاز، Thrips tabaci Lindeman، از جمله مهمترین آفات سبزیجات و گیاهان زینتی در تمام نقاط دنیا به شمار می رود. این آفت همچنین به عنوان ناقل ویروس های مختلف گیاهی نیز خسارت می زند. در این بررسی شاخص های رشدی و پارامترهای جدول زندگی ویژه ی سنی این آفت در روی سه گیاه خیار، فلفل و بادمجان در شرایط آزمایشگاهی محاسبه گردید. کلیه ی آزمایشات در شرایط دمای ºC۱ ± ۲۵، رطوبت نسبی %۱۰ ± ۶۰ و دوره ی نوری ۸ :۱۶ (تاریکی: روشنایی) ساعت انجام شد. نتایج نشان می دهد کیفیت گیاه میزبان اثر معنی داری روی شاخص های رشد جمعیت تریپس می گذارد. نرخ ذاتی رشد (rm) این آفت در روی سه گیاه خیار، فلفل و بادمجان به ترتیب ۲۹۶/۰، ۱۵۸/۰ و ۲۳۴/۰ حشره ی ماده به ازای هر فرد ماده در روز بود. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده نرخ محدود افزایش جمعیت (λ) به ترتیب برای خیار، فلفل و بادمجان ۳۴۴/۱، ۱۷۱/۱ و ۲۶۴/۱ (روز/ماده/ماده) و طول دوره ی یک نسل (T) ۸۷۹/۱۴، ۰۹۲/۱۹ و ۷۷۹/۱۶ روز بود. همچنین زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت روی این سه گیاه (DT) ۳۴۳/۲، ۳۸۴/۴ و ۹۵۶/۲ روز و در نهایت نرخ خالص تولید مثل (R۰) ۵۸۱/۸۱، ۴۶۱/۲۰ و ۱۴۱/۵۱ نتاج ماده به ازای هر ماده در یک نسل محاسبه شد. با توجه به اثر کاملا معنی دار گیاه میزبان روی پارامترهای زیستی تریپس پیاز، می توان از این ویژگی در جهت کنترل بهتر تریپس پیاز روی فلفل در مقایسه با خیار و بادمجان استفاده کرد.

تریپس پیاز, جدول زندگی ویژه ی سنی, پارامترهای زیستی, گیاه میزبان