منصور معیری - عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد - دزفول
ابراهیم پذیرا - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران
حمید سیادت - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران
فریبرز عباسی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
فریدون کاوه - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران

در مناطق خشک ونیمه خشک که محدودیت منابع آبی وجود دارد، کشاورزان باید شیوه­ای از مدیریت را برگزینند که با آب کمتر محصول بیشتری تولید کنند.  هدف از این مطالعه، کاهش تلفات آب آبیاری و افزایش کارایی مصرف آب (WP) سه هیبرید ذرت بود.  این آزمایش در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی­آباد طی دو سال زراعی ۷-۱۳۸۶ اجرا و در آنتاثیرات متقابل سه رقم تجارتی ذرت شامل هیبریدهای Sc-۷۰۴، Bc-۶۶۶ و Ossk-۶۰۲و سیستم­های مختلف آبیاری سطحی و قطره­ای طی آزمایش کرت­های نواری یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار آزمایش شد.  کرت اصلی آزمایش شش تیمار مدیریت زراعی و آبیاری مشتمل بود بر: (۱) کشت روی پشته­های ۷۵ سانتی­متری و آبیاری کامل (تیمار شاهد منطقه)، (۲) کشت روی پشته­های ۷۵ سانتی­متری وآبیاری یک در میان متغیر، (۳) کشت دو ردیف روی پشته­های ۷۵ سانتی­متری و آبیاری کامل، (۴) کشت یک ردیف درون جویچه­های ۷۵ سانتی­متری و با تغییر جوی و پشته­ها در زمان دو تا چهار برگی شدن ذرت، (۵) کشت یک ردیف درون جویچه­های ۷۵ سانتی­متری با جوی پشته ثابت تا پایان فصل رشد و (۶) کشت روی پشته­های ۷۵ سانتی­متری و آبیاری قطره­ای کامل.  در هر آبیاری حجم آب ورودی و در آبیاری­های سطحی حجم رواناب خروجی اندازه­گیری شد.  پس از رسیدگی فیزیولوژیکی، با اندازه­گیری عملکرد اندام­های هوایی و عملکرد دانه، کارایی مصرف آب گیاه (CWP) و کارایی مصرف آب آبیاری (IWP) هر سه هیبرید ذرت ارزیابی شد.  نتایج نشان داد که تفاوت معنی­داری بین عملکرد هیبریدهای مورد آزمایش وجود ندارد.  در تیمار شاهد، تلفات آب آبیاری غالبا به صورت رواناب سطحی است.  با کاهش ۳۱ درصد از مصرف آب در تیمار ۵ تولید دانه ذرت بالاتر از روش رایج (در سطح ۵ درصد)، امکان پذیر شد.  در دو سال اجرای آزمایش، کارایی مصرف آب گیاه (CWP) در تیمارهای شش­گانه اختلاف معنی­داری وجود نداشت و متوسط این شاخص ۴۵/۱ کیلوگرم به ازای هر متر­مکعب آب مصرفی به دست آمد.  نتایج همچنین نشان داد که با اعمال مدیریت کشت کف جوی می­توان کارایی مصرف آب آبیاری (IWP) را به طور متوسط تا ۴۵ درصد افزایش داد.  استفاده از سامانه آبیاری قطره­ای موجب شد تلفات آب کاهش یابد و در نتیجه کارایی مصرف آب گیاه (CWP) و کارایی مصرف آب آبیاری ذرت (IWP) به یکدیگر نزدیک شوند.