محسن حیدری سلطان آبادی - استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
سعید ملک - عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
حمیدرضا قزوینی - عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
محمد شاکر - عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس
مهدی هدایتی زاده - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

یکی از روش­­­­­­­های نیل به خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی نظیر برنج، کاهش ضایعات آنهاست. عوامل زیادی در ایجاد ضایعات کمی و کیفی برنج نقش دارند که از آن جمله می­توان روش تبدیل شلتوک به برنج سفید و میزان رطوبت زمان تبدیل را نام برد.  هدف از این تحقیق، مقایسه عملکرد سفیدکن­های سایشی و تیغه­ای (مالشی) از نظر درصد شکستگی و درجه سفیدشدگی ارقام مختلف برنج بود.  همچنین رطوبت مناسب تبدیل این ارقام در هر یک از سیستم­های یاد شده به دست آمد.  به این منظور آزمایشی فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد که در آن از سه رقم شلتوک سرخه، سازندگی و طارم در چهار سطح رطوبت ۸ ،۱۰، ۱۲ و ۱۴درصد (بر پایه تر)، خشک و در دو سیستم تیغه­ای و سایشی مدرن به برنج سفید تبدیل شد.  در هر تیمار، درصد شکستگی برنج و درجه سفید شدگی و نیز ظرفیت کاری و میزان توان مصرفی هر سیستم اندازه­گیری شد.  نتایج نشان داد اثر ساده رقم، نوع سفیدکن، و رطوبت تبدیل همچنین و اثر متقابل آنها در سطح آماری یک درصد بر درصد شکستگی و درجه سفید شدگی معنی­دار است.  بر این اساس، رقم سرخه کمترین و طارم بیشترین میزان شکستگی برنج را دارا بود.  همچنین میانگین شکستگی و سفیدشدگی در سفیدکن سایشی به صورت معنی­دار کمتر از نوع تیغه­ای بود.  رطوبت ۱۴ درصد بیشترین شکستگی و کمترین سفید شدگی برنج را داشت.  بررسی اثر متقابل رقم و رطوبت در دو سیستم سایشی و تیغه­ای بر میزان شکستگی و سفیدشدگی برنج نشان داد که مناسب­ترین رطوبت تبدیل در سیستم سایشی برای ارقام سرخه، سازندگی و طارم به ترتیب ۱۰، ۱۲ و ۱۰ درصد و در سیستم تیغه­ای به ترتیب ۱۰، ۱۲ و ۱۲درصد و ظرفیت کاری و میزان توان مصرفی در سیستم سایشی به ترتیب ۷/۱ و ۴۳/۳ برابر سیستم تیغه­ای است.

Abrasive Whitener, breakage, Engelberg, Rice Milling Moisture, Rice Processing