فرزانه پاکدامن - دانشجوی دکتری، گروه تربیت و مشاوره، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهدی دوایی - - استادیار گروه تربیت و مشاوره، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
علی اکبر خسروی بابادی - دانشیار گروه علوم تربیتی واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی
حمیدرضا رضازاده - استادیار گروه تربیت و مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

با توجه به تنوع قومیت ها و تکثر تجارب زیسته قومیتی در ایران، نقش تاثیرگذار آموزش وپرورش در برنامه های درسی رسمی و محتوای کتاب ها و هویت بخشی قومی به دانش آموزان فرهنگ های مختلف، انکارناپذیر است.هدف این پژوهش بررسی مولفه های چند فرهنگی در برنامه درسی رسمی دوره اول متوسطه ایران بود.این پژوهش توصیفی، شامل تحلیل اسنادی و تحلیل محتوای آنتروپی شانون بود. واحد تحلیل محتوا؛ متن، تصاویر و فعالیت های کتاب درسی بود. روش نمونه گیری هدفمند و نمونه ۳ جلد کتاب مطالعات اجتماعی متوسطه اول (هفتم، هشتم، نهم) شامل ۵۵۴ صفحه بود. برای ارزیابی روایی ازنظر متخصصان و برای پایایی آن از روش اسکات استفاده شد. بر اساس یافته ها فقط ۶% از بخش های سه گانه محتوای کتب بررسی شده به مولفه های مطلوب قومیت توجه داشت. تحلیل آنتروپی شانون نشان داد مولفه ۲۱ (توجه به هویت ملی مشترک اقوام) با ۳۱ مورد بیشترین فراوانی و کمترین مقدار مولفه ۸ (جلوگیری از پیش داوری در مورد قومیت ها و فرهنگ های خاص) مولفه ۱۴(توجه به مفهوم صلح و دوستی) با فراوانی ۷ بود.یافته ها نشان می دهد جایگاه مولفه های چند فرهنگی در برنامه درسی رسمی متوسطه اول تا حدود زیادی مغفول مانده و نیازمند بازنگری می باشند.

مولفه های چند فرهنگی, آنتروپی شانون, برنامه درسی رسمی