رضا اسماعیلی - دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
مریم قریشوندی - کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
عیسی جوکار سرهنگی - دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

چکیده سیل یکی از مهم ترین مخاطراتی است که در مخروط افکنه ها ایجاد می شود و تحلیل آن با پیچیدگی های زیادی همراه است. از طرفی دیگر تعداد زیادی از شهرها و روستاهای ایران بر روی مخروط افکنه ها واقع شده اند و بالقوه در خطر وقوع سیلاب قرار دارند. در این تحقیق خطر سیل در مخروط افکنه های شمال ایذه در استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق ابتدا سیستم حوضه – مخروط افکنه در محدوده­ی مورد مطالعه مشخص شد و کار در سه گام اصلی به انجام رسید. گام اول، شناسایی قسمت های فعال مخروط افکنه ها با استفاده از شاخص های ژئومورفولوژیکی، گام دوم، تحلیل مقدار و مدت بارندگی، تخمین رواناب، دبی اوج و زمان رسیدن به دبی اوج سیلاب و گام سوم، رتبه بندی مناطق خطر با روش تصمیم گیری چند شاخصه­ی تاپسیس. تحلیل نهایی بر اساس چهار متغیر مساحت مخروط افکنه­ی فعال، مساحت روستاهای مستقر در مخروط های فعال، دبی اوج سیل و مدت زمان رسیدن به دبی اوج سیلاب. تقریبا نود درصد مخروط افکنه های منطقه حالت تحمیلی داشته و راس توپوگرافیک با نقطه­ی تقاطع یکسان داشته است. مخروط افکنه های ۲ و ۵ با ضریب نزدیکی ۱ و ۴۴۸/۰ به ترتیب در رتبه ها اول و دوم خطر سیلاب در منطقه قرار گرفتند. دو متغیر مساحت مخروط افکنه و مساحت روستاهای واقع بر آن ها هفتادوهفت درصد وزن تاثیرگذاری را در رتبه بندی خطر سیلاب داشته اند.

کلمات کلیدی: سیلاب, مخروط افکنه, تاپسیس, ایذه, خوزستان