ناصر احمدی ثانی - استادیار دانشکده ی کشاورزی و منابع طبیعی واحد مهاباد،دانشگاه آزاد اسلامی مهاباد، مهاباد، ایران
کریم سلیمانی - استاد گروه آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
لیدا رزاق نیا - کارشناس ارشد آبخیزداری، دانشکده ی علوم محیطی، موسسه آموزش عالی هراز، مازندران، ایران
رئوف مصطفی زاده - استادیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
جلال زندی - مربی گروه آبخیزداری، موسسه آموزش عالی هراز، مازندران، ایران.

چکیده با افزایش جمعیت و فعالیت های بشری و در نتیجه افزایش تقاضای آب، دسترسی به آب بحرانی شده و ارزیابی و برنامه ریزی منابع آب برای استفاده پایدار پیچیده می گردد. بررسی قوانین دینامیکی و طولانی مدت رواناب اهمیت و ارزش عملی برای توسعه­ی پایدار و برنامه­ریزی منابع آب دارد. از سوی دیگر در رابطه با رواناب، روش های مرسوم اندازه گیری آن بسیار پرهزینه، وقت گیر و مشکل هستند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی صحت ابزار ArcCN-Runoff برای تهیه­ی نقشه­ی حجم و ارتفاع رواناب در حوضه­ی آبخیز هراز می باشد. برای تهیه­ی نقشه­ی کاربری اراضی، تصاویر ماهواره لندست سال های ۱۳۷۵ و ۱۳۹۰ مورد پردازش و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نقشه­ی گروه های هیدرولوژیک خاک تهیه و محاسبات بارش سالانه با استفاده از داده های روزانه بارش ایستگاه های محدوده­ی حوضه برای سال های مختلف انجام شد. جهت تهیه­ی نقشه­ی شماره­ی منحنی (CN) و برآورد حجم و ارتفاع رواناب از روش SCS و ابزار ArcCN-Runoff در محیط GIS استفاده شد. سپس رواناب مشاهداتی با استفاده از داده های روزانه دبی ایستگاه کره سنگ محاسبه و جداسازی جریان پایه انجام گرفت. در نهایت صحت رواناب برآوردی با برآورد درصد خطای نسبی ارزیابی گردید. براساس نتایج خطای نسبی برآورد رواناب در هر دو دوره ۱۳۷۵ و ۱۳۹۰ به هم نزدیک و نسبتا کم (۱۰ درصد) می باشد و ابزار به کار رفته، رواناب را با صحت حدود ۹۰ درصد در هر دو دوره برآورد کرده است و می تواند برای ارزیابی و برآورد رواناب به کار برده شود.

کلمات کلیدی: تخمین رواناب, روش SCS, کاربری اراضی, Arc-CN Runoff