مهدی بشیری - - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه، خراسان رضوی، ایران (نویسنده مسئول).
سیده مائده کاوسی داودی - کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه، خراسان رضوی، ایران.
علی افضلی - کارشناس گروه آموزشی مدیریت مناطق بیابانی، مرکز تحقیقات بین المللی بیابان، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده حرکت توده­ای از مواد روی دامنه­های شیب­دار تحت تاثیر ثقل و عوامل محرکی مانند زمین لرزه، سیل و باران­های سیل آسا زمین­لغزش نامیده می­شود. امروزه در کشورهای درگیر با زمین­لغزش، تمایل فزاینده ای جهت ارزیابی خطر و خسارات این پدیده وجود دارد. لذا در پژوهش حاضر به ­کمک هندسه­ی فرکتال اثر کاربری، زمین­شناسی و ژئومورفولوژی بر الگوی پهنه­های لغزشی در حوضه­ی­ تویه-دروار استان سمنان مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بررسی بعد فرکتالی ۱۴۶ پهنه لغزشی به روش شمارش جعبه، متوسطی برابر با ۹۸۷/۱ را نشان داد. بررسی ویژگی­های مکانی پهنه­های لغزشی شامل کاربری اراضی، جهت دامنه، کلاس فرسایش خاک، واحد زمین­شناسی، تیپ ژئومورفولوژی، کلاس شیب و ارتفاع، فاصله از جاده، فاصله از گسل و فاصله از آبراهه نشان داد که تنها اثر تیپ­ ژئومورفولوژی بر بعد هندسی پهنه­های لغزشی معنا­دار است و این معنا­داری ناشی از اختلاف بالای (۰۰۰/sig.= ) تیپ کوه­ها با تیپ فلات­ها و تراس­های فوقانی است. نهایتا نیز نسبت تراکمی نقاط و پهنه­های لغزشی در هر یک از طبقات مربوط به ویژگی­های مکانی وقوع زمین­لغزش محاسبه و اثر این متغیرها بر شدت وقوع زمین­لغزش ارایه و تحلیل گردید. در پهنه­بندی حساسیت زمین­لغزش حدود ۵۷ درصد لغزش­ها در کلاس خطر بالا و خیلی بالا واقع شدند که بیانگر پتانسیل بالای منطقه برای وقوع زمین­لغزش است.

کلمات کلیدی: پهنه بندی خطر, تئوری فرکتال, شمارش جعبه, نسبت تراکمی