حمیدرضا ابوترابی - گروه آموزشی زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
محمود رمرودی - دانشگاه زابل - دانشکده کشاورزی - گروه زراعت
محمدرضا اصغری پور - گروه آموزشی زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
محمد صادق غضنفری مقدم - دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی کرمان

اهداف: اهمیت و ضرورت برنامه ریزی در الگوی کشت دیم هر منطقه را می توان ناشی از لزوم استفاده بهینه از میزان بارندگی و ارائه راه کارهایی جهت افزایش راندمان تولید در اراضی دیم دانست. این مطالعه با هدف حسابداری ردپای آب برای تعیین الگوی کشت بهینه اراضی دیم شهرستان های قائنات و زیر کوه اجرا گردید.مواد و روش ها: در این مقاله الگوی کشت مناسب محصولات زراعی دیم با استفاده از برنامه ریزی غیرخطی چندهدفه با هدف کاهش ردپای آب سبز و خاکستری در کنار حداکثرسازی سودخالص، در شهرستان های زیرکوه و قائنات بررسی شد. داده های مطالعه در سال زراعی ۱۳۹۸-۱۳۹۷ به روش تحقیق پیمایشی و مطالعات اسنادی از پایگاه های اطلاعاتی و ایستگاه های هواشناسی منطقه جمع آوری شد. نتایج: نتایج نشان داد که الگوی کشت بهینه با حفظ درآمد کنونی کشاورزان منطقه، ردپای آب سبز را به میزان ۱۸۹۸۳۸۴ متر مکعب بر تن و ردپای آب آبی را به میزان ۲۴۹۸۸۶ متر مکعب بر تن نسبت به الگوی کشت رایج در منطقه کاهش داد. هم چنین نتایج نشان داد که با کاهش میزان ردپای آب سبز در الگوی کشت میزان ردپای آب اقتصادی در بوم نظام های زراعی دیم کاهش می یابد. در مجموع جهت نیل به اهداف اقتصادی و کاهش ردپای آب ذکر شده در این مطالعه در قالب برنامه ریزی چند هدفه کاهش ۱۲۱ و ۵۸ هکتاری سطح زیر کشت نسبت به الگوی جاری در قائنات و زیرکوه اجتناب ناپذیر است.

الگوی کشت, بهینه سازی, ردپای آب خاکستری, ردپای آب سبز, سود خالص