هاجر محمودی - گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز-ایران
ناصر علی اصغرزاد - استادگروه علوم ومهندسی خاک دانشگاه تبریز، دانشکده کشاورزی
علی لطف اللهی - گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
بهمن خوشرو - گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

اهداف: استفاده از کودهای زیستی در باروی خاک های زراعی و امنیت غذایی مصرف کنندگان و سلامت محیط زیست بسارموثر است. در این تحقیق تولید زادمایه قارچ میکوریز آربوسکلار را با دو نوع بستر کشت در گلخانه انجام گرفت. مواد و روش ها: در این آزمایش هفت گونه قارچ میکوریز در دونوع بستر کشت در حضور گیاه ذرت در گلخانه با دوره رشد چهار ماه تکثیر شدند. گونه های قارچی شامل Rhizophagus intraradices TA، Glomus versiforme، Rhizophagus irregularis، Scutellospora calospora، Claroideoglomus etunicatum، Funneliformis mosseae، Rhizophagus intraradices AD و بسترهای کشت شامل الف: (کوکوپیت:ورمیکولایت با نسبت حجمی ۱:۱ و اسید هیومیک با غلظت ۲۵۰ mg/L) و ب: کوکوپیت، ورمیکولایت و کمپوست (با نسبت حجمی ۴:۱:۱/۰) به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد بین بسترها تفاوت معنی داری وجود ندارد ولی اثرات ساده قارچ (P<۰.۰۱) و اثرات متقابل قارچ × بستر (P<۰.۰۵) معنی دار بود. در بستر الف، قارچ %Rhizophagus irregularis (۷۲/۸۷) و در بستر ب، قارچهای Rhizophagus )(%۶۷/۱۲ و(% Glomus versiforme (۶۷/۷۵) بالاترین درصد کلنیزاسیون را نشان دادند. در زاد مایه های مربوط به گونه های Rhizophagus irregularis و Glomus versiforme که درصد کلنیزاسیون بالاتری نسبت به سایر گونه ها در هر دو بستر داشتند، پتانسیل زاد مایه با روش MPN تعیین گردید که تعداد پروپاگیول های آنها به ترتیب ۳۰ و ۵/۲۲ در ۵۰ میلی لیتر بستر شمارش شد.نتیجه گیری:با استناد به نتایج آزمایش استفاده از ماده آلی کمپوست درمقایسه با اسید هیومیک به لحاظ اقتصادی و قابلیت دسترسی آسان توصیه می شود.

زادمایه , بستر کشت , قارچ میکوریز آربوسکولار , درصد کلنیزاسیون , پروپاگیول قارچ