مدینه وهابی پور - گروه محیط زیست، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران
غلامرضا سبزقبائی - گروه محیط زیست، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران
سولماز دشتی - گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

اهداف: مطالعه به منظور ارزیابی اثرات زیست محیطی فرایند تولید دو نوع از مهمترین حبوبات (لوبیا و عدس) در شهر یاسوج  انجام شد.   مواد و روش ها: مکان موردنظر مزارع لوبیا و عدس روستای مختار در ۵ کیلومتری شهر یاسوج بود که در سال زراعی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات لازم از طریق پرسش نامه، مصاحبه با کشاورزان، مراجعه به جهاد کشاورزی شهر یاسوج و آمار نامه های سازمان جهاد کشاورزی بدست آمد. از روش ارزیابی چرخه­ی حیات برای ارزیابی اثرات زیست­محیطی مطابق استاندارد ایزو ۱۴۰۴۰ بهره گرفته شد. گروه­های تاثیر مورد بررسی شامل گرمایش جهانی، اسیدی شدن، یوتروفیکاسیون خشکی، تخلیه منابع فسیلی، تخلیه منابع فسفات و تخلیه منابع آب بودند.   یافته ها: نتایج نشان داد مقدار شاخص نهایی تمام گروه های تاثیر بررسی شده (بجز تخلیه منابع فسیلی) در فرایند تولید لوبیا از مقدار شاخص­های تولید عدس بیشتر بود و شاخص نهایی گروه تاثیر تخلیه­ی منابع فسفات بیشترین مقدار را در بین گروه­های تاثیر بررسی شده به­خود اختصاص داد. شاخص زیست­محیطی ECO-X برای لوبیا ۶۳۴/۰ و برای عدس  ۰۶۱/۰ محاسبه شد. همچنین شاخص تخلیه ی منابع RDI برای لوبیا ۱۴/۱ و برای عدس ۶۶۱/۰ بدست آمد.   نتیجه گیری: مصرف سوخت و نهاده های شیمیایی اثرات به سزایی در آلودگی محیط زیست داشتند که میتوان با بهره گیری از روش های کم خاک ورزی و بی خاک ورزی ضمن صرفه جویی در مصرف انرژی نقش مهمی در وضعیت مواد آلی خاک و بهبود باروری آن ایفا نمود.

واژه های کلیدی: ارزیابی چرخه حیات, حبوبات, شاخص زیست محیطی, گروه تاثیر, نهاده