پریسا زعفرانی معطر - گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
روح اله امینی - گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
محمدرضا شکیبا - گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
محمد رضا ساریخانی - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

اهداف: بررسی اثر تلقیح با باکتری­های محرک رشد و قارچ شبه­میکوریز تحت تنش کم­آبی بر برخی صفات رشدی و عملکرد اسانس بادرشبو از اهداف مهم این پژوهش می باشد.   مواد و روش ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سال ۱۳۹۶در سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا شد.  عامل اول تنش کم­آبی بر اساس ظرفیت مزرعه­ای در چهار سطح شامل شاهد بدون تنش کم­آبی (۱۰۰-۸۵ درصد ظرفیت زراعی)، ۸۵-۷۰ درصد ظرفیت زراعی، ۷۰-۵۵ درصد ظرفیت زراعی، ۵۵-۴۰ درصد ظرفیت زراعی و عامل دوم تلقیح بادرشبو با میکروارگانیسم­های مختلف شامل اینتروباکتر، سودوموناس، آگروباکتریوم، قارچ شبه میکوریز و شاهد (عدم تلقیح) در نظر گرفته شد.   یافته ها: نتایج آزمایش نشان داد که اثر تنش کم­آبی و تیمار تلقیح بر تمام صفات مورفولوژیکی بادرشبو معنی­دار بود. با افزایش تنش کم­آبی ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، طول سرشاخه اصلی، تعداد چرخه گل در ساقه اصلی، درصد و عملکرد اسانس به طور معنی­داری کاهش یافتند. بالاترین عملکرد خشک سرشاخه گل­دار (۴۱/۲ گرم در گلدان) تحت تیمار بادرشبو با انتروباکتر بدست آمد. بیشترین عملکرد پیکره رویشی (۵۹  گرم در گلدان)، درصد اسانس (۳۲/۰ درصد) و عملکرد اسانس ( ۱۹/۰ گرم در گلدان) تحت تیمار تلقیح با آگروباکتریوم حاصل شد.   نتیجه گیری: به طور کلی تیمارهای تلقیح با قارچ شبه­میکوریز و آگروباکتریوم، از نظر صفات عملکرد پیکره رویشی و عملکرد اسانس در شرایط تنش متوسط کم­آبی (۷۰-۵۵ درصد ظرفیت زراعی) بهتر عمل کرده و می­توانند به عنوان تیمارهایی برای کاهش کابرد کودهای شیمیایی در تولید پایدار بادرشبو توصیه شوند.

آگروباکتریوم, اینتروباکتر, تنش کم­آبی, سودوموناس, عملکرد خشک سرشاخه گلدار, عملکرد اسانس