زهرا وطن پور - دکتری فیزیولوژی گیاهی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، ایران
روح اله متفکر آزاد - دانشکده علوم طبیعی، بیوشیمی، دانشگاه تبریز، ایران، تبریز
سدابه جهانبخش گده کهریز - دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی زراعت و اصلاح نباتات، اردبیل، ایران
علی موافقی - دانشکده علوم طبیعی، سیتوفیزیولوژی، دانشگاه تبریز، ایران
محسن سبزی نوجه ده - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر- دانشگاه تبریز، اهر، ایران

چکیده اهداف: پژوهش حاضر به منظور ارزیابی اثرات باکتری های افزاینده رشد (به عنوان یک روش بیولوژیک) بر کاهش اثرات منفی فلز سنگین کادمیوم و افزایش عملکرد دو رقم گندم نان انجام گرفت.   مواد و روش­ها:آزمایش بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه محقق اردبیلی انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل دو رقم گندم گنبد و کریم، چهارسطح کلرید کادمیوم ((CdCl۲.H۲O (۰، ۷۵، ۱۵۰ و ۳۰۰ میکرومولار) و نیز سه سطح باکتری (شاهد، ازتوباکترکروکوکوم و سودوموناس پوتیدا) بودند. صفات عملکرد دانه، ، مقدار کادمیوم جذب شده دراندام های ریشه، ساقه و دانه و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت اندازه گیری شدند.   یافته­ها: با کاربرد ازتوباکتر بیشینه عملکرد دانه در سنبله مشاهده گردید. بررسی نتایج حاصل از اثر کادمیوم روی صفات زراعی اندازه گیری شده، بیشینه میزان این صفات را در شاهد (بدون کادمیوم) و کمینه را در بالاترین غلظت کادمیوم نشان داد. بیشترین میزان قندهای محلول در هر دو رقم در حضور کادمیوم و کمترین میزان در تیمار شاهد بدست آمد و ازتوباکتر نسبت به سودوموناس در مورد این صفت از برتری برخوردار بود. باکتری ها اثرات افزایشی پرولین در حضور کادمیوم را کاهش دادند. درمورد آنزیم های آنتی اکسیدانت حضور کادمیوم میزان کاتالاز و پراکسیداز را افزایش ولی میزان پلی فنل اکسیداز را کاهش داد.   نتیجه گیری: در کل حضور باکتری ها سمیت حاصل از کادمیوم را کاهش داد و اثر باکتری روی جذب کادمیوم معنی دار بود و نیزمشخص شد رقم کریم نسبت به رقم گنبد در مقابل تنش ها مقاوم تر هست.

عملکرد دانه, آنزیم های آنتی اکسیدانت, باکتری, پرولین, گندم, کادمیوم