نسرین سادات سید محمدی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
مرتضی برمکی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
مهدی داوری - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

گیاه استویا (Stevia rebaudiana) به عنوان منبعی برای ترکیبات شیرین کننده­ ی قوی، طبیعی و بی کالری است که در صنعت و داروسازی کاربرد دارد و افزایش تولید بیوماس به منظور عصاره گیری از ترکیبات شیرین کننده ی آن اهمیت به سزایی دارد. به­منظور مطالعه اثر قارچ میکوریزا بر برخی از ویژگی­های ریشه گیاه استویا، آزمایشی به­صورت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشگاه محقق اردبیلی در سال ۱۳۹۳ به اجرا در آمد. فاکتور اول در دوسطح شامل محلول غذایی ایما- آنجل و نوولا ، فاکتور دوم در سه سطح شامل بسترهای کشت خاک برگ، ورمی کمپوست و بیولان (پیت+پرلیت) و فاکتور سوم در دوسطح شامل تلقیح گیاه با قارچ میکوریزا و شاهد بود.اثرات ساده بسترهای کشت مختلف، محلول­های غذایی بر طول ریشه­های میکوریزایی معنی­دار شد. همچنین اثرات ساده و متقابل تیمارهای مورد بررسی بر کلونیزاسیون ریشه، وزن خشک ریشه­های میکوریزایی، سطح ریشه، وزن خشک برگ و حجم ریشه معنی دار بود. نتایج نشان داد بیشترین درصد کلونیزاسیون ریشه با میکوریزا مربوط به محلول نوولا و بستر کشت  ورمی کمپوست، بیشترین طول ریشه­های میکوریزایی و وزن خشک ریشه­های میکوریزایی مربوط به محلول ایما- آنجل و بستر کشت ورمی کمپوست بود. بیشترین وزن خشک  برگ، حجم ریشه، سطح ریشه و طول ریشه مربوط به محلول نوولا در بستر کشت ورمی کمپوست تحت شرایط تلقیح با میکوریزا بود. بیشترین وزن خشک ریشه، مربوط به محلول ایما- آنجل در بستر کشت ورمی کمپوست (تحت شرایط تلقیح با میکوریزا) دیده شد. با توجه به نتایج به­دست آمده از این آزمایش، بستر کشت ورمی کمپوست و تلقیح با قارچ میکوریز در تیمارهایی که با محلول غذایی نوولا تغذیه شده بودند، باعث افزایش عملکرد برگ و برخی خصوصیات مربوط به ریشه شد.

استویا, بسترکشت, ریشه, محلول غذایی, میکوریزا