فاطمه حسن زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه پرستاری، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران
حمید حجتی - استادیار، گروه پرستاری، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران

مقدمه: وجود کودک کم توان ذهنی، گاهی بر هم زننده سلامت روانی خانواده است و سبب آسیب جدی به والدین می گردد. بررسی و توجه به وضعیت سلامت روانی والدین کودکان استثنایی با توجه به بار های روانی، اجتماعی و مالی ناشی از مراقبت و افزایش بار مراقبتی در خانواده های دارای کودک کم توان ذهنی، ضروری به نظر می رسد.مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- همبستگی بود. نمونه های پژوهش را ۲۰۰ نفر از والدین دانش آموزان مشغول به تحصیل در مدارس استثنایی استان گلستان در سال ۱۳۹۵ تشکیل داد. نمونه ها با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسش نامه اطلاعات دموگرافیک، مقیاس تاب آوری Conner-Davidson (Connor-Davidson Resilience Scale یا CD-RISC) و مقیاس بار مراقبتی Elmstahl (Caregiver Burden Scale) استفاده گردید. داده های به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی در نرم افزار SPSS و در سطح معنی داری ۰۵/۰ > P مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: تاب آوری والدین کودکان کم توان ذهنی، ۲۷/۱۷ ± ۸۶/۵۱ و بار مراقبتی آنان ۲۷/۱۴ ± ۸۹/۵۶ بود. بر اساس آزمون رگرسیون خطی ساده، بین تاب آوری و بار مراقبتی ارتباط معنی داری مشاهده شد [(۱/۸- تا ۲/۴-) ۶- = Confidence interval (CI) ۹۵ درصد، ۰۱۰/۰ > P، ۳۹/۰ = Beta، ۳۲/۰ = B])؛ به طوری که به ازای هر یک درجه کاهش تاب آوری، میزان بار مراقبتی ۳/۰ نمره بیشتر شد.نتیجه‎گیری: در مطالعه حاضر، میزان بار مراقبتی بالاتر و تاب آوری پایین تر از حد متوسط بود و با کاهش میزان بار مراقبتی، می توان تاب آوری والدین دانش آموزان کم توان ذهنی را افزایش داد. از میان متغیرهای پیشگویی کننده، تاثیر میزان درامد بر بار مراقبتی از سایر متغیرها در والدین دارای کودک کم توان ذهنی به میزان بیشتری مشهود بود که این امر نشان دهنده این است که با بالا بردن سطح درامد و رفاه اقتصادی، می توان بار مراقبتی را کاهش و تاب آوری را افزایش داد. بنابراین، پیشنهاد می شود که تمهیدات اقتصادی و مشاوره لازم در جهت کاهش میزان بار مراقبتی صورت گیرد.

تاب آوری, بار مراقبتی, کم توان ذهنی