محمد ملک زاده - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
رقیه کریم زاده - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
شهزاد ایرانی پور - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

چکیدهدر این مطالعه، امکان کنترل شیمیایی لاروهای سن اول کرم خراط Zeuzera pyrina با استفاده از برخی حشره کش های رایج و زمان اوج پرواز حشرات کامل در باغ های گردو استان آذربایجان شرقی بررسی شد. برای این منظور، سه منطقه در باغ های گردو هر کدام از شهرستان های اسکو و آذرشهر انتخاب گردید. برای تعیین زمان اوج پرواز جفت یابی حشرات کامل از تله های فرومونی استفاده شد. سمپاشی درختان با حشره کش های کلرپایریفوس، ایمیداکلوپرید، مخلوط کلرپایریفوس + ایمیداکلوپرید، کلرپایریفوس + ایندوکساکارب، کلرپایریفوس + فن والریت و کلرپایریفوس + سایپرمترین با فاصله زمانی ۱۲ روز تا دو هفته بعد از اوج پرواز انجام گردید. در کنار هر تیمار تعدادی درخت شاهد در نظر گرفته شد که سمپاشی نشدند. برای ارزیابی خسارت در آخر فصل رشد، بسته به مساحت قطعه، تعداد ۸ تا ۱۶ درخت به صورت تصادفی از شاهد و تیمار انتخاب و در دو اشکوب (نیمه بالایی و نیمه پایینی تاج درخت) و چهار جهت جغرافیایی، در مجموع هشت سرشاخه یک ساله به طول تقریبی ۶۰ سانتی متر از هر درخت انتخاب و تعداد سوراخ های لاروی در آنها شمارش و ثبت شد. بررسی تیمارهای کنترل شیمیایی نشان داد که مخلوط سایپرمترین با کلرپایریفوس با تاثیر  ۷۵/۹۰ % بیشترین اثر را در کاهش تعداد دالان های لاروی، و ایمیداکلوپرید با ۵/۳۷% کم ترین اثر را نسبت به شاهد داشت. تیمار کلرپایریفوس و مخلوط کلرپایریفوس با فن والریت، کلرپایریفوس با ایندوکساکارب و کلرپایریفوس با ایمیداکلوپرید به ترتیب ۱۱/۵۱% ، ۶۵/۸۷%، ۳۳/۸۳% و ۴۴/۷۹% کاهش آلودگی نسبت به شاهد نشان دادند. تمامی تیمارها در سطح احتمال ۰۵/۰ با شاهد اختلاف معنی دار داشتند. نتایج این مطالعه نشان داد که می توان سمپاشی در زمان اوج خروج لاروهای سن اول را برای کاهش خسارت کرم خراط توصیه نمود.

کلمات کلیدی: اوج پرواز, اختلاط حشره کش ها, مدیریت آفات