شبنم ده پهنی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه گیاه پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
حسنعلی واحدی - دانشیار گروه گیاه پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
مریم درب امامیه - استادیار گروه گیاه پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیدهزنجرک مو Arboridia kermanshah (Hemiptera: Cicadellidae) یکی از آفات مهم  انگور در ایران به شمار می­ رود. در این پژوهش، پراکنش فضایی مراحل نابالغ زنجرک مو در یک باغ انگور شهرستان کرمانشاه طی دو فصل زراعی ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ بررسی شد. برگ انگور به­ عنوان واحد نمونه ­برداری انتخاب شد. پراکنش فضایی تخم و سنین مختلف پورگی آفت، با استفاده از شاخص­ پراکندگی، شاخص موریسیتا، میانگین ازدحام لوید و روش­های رگرسیونی تیلور و آیوائو بررسی گردید. پراکنش فضایی این حشره با استفاده از اغلب روش­های یاد شده، تجمعی به ­دست آمد (b>۱). اما طبق روش آیوائو در سال اول نمونه ­برداری، رگرسیون برای سنین پورگی چهار و پنج معنی­ دار نشد (P value>۰.۰۵). براساس روش تیلور در هر دو سال نمونه ­برداری و هم­چنین روش آیوائو در سال دوم نمونه ­برداری شیب خط رگرسیون برای سنین پورگی چهار و پنج اختلاف معنی داری با عدد یک نداشت و پراکنش تصادفی بود ( b = ۱). هم­چنین در هر دو سال مورد بررسی پراکنش فضایی پوره های سنین چهار و پنج با استفاده از شاخص موریسیتا در ۱۰ تاریخ نمونه ­برداری به ­صورت تصادفی محاسبه شد. در هر دو فصل نمونه ­برداری مشخص شد که روش تیلور نسبت به روش­های دیگر از دقت بالاتری برای تعیین پراکنش فضایی این آفت برخوردار است و کم­ترین اندازه نمونه بهینه هم به ­وسیله روش رگرسیونی تیلور محاسبه شد که نسبت به روش­های دیگر به­ صرفه­ تر بود. آگاهی داشتن از پراکنش فضایی آفت می­تواند در طراحی برنامه­ های مناسب نمونه ­برداری مورد استفاده قرار گیرد. محاسبه اندازه نمونه بهینه نیز در کاهش هزینه ­های نمونه برداری جهت اهداف پژوهشی و مدیریتی کاربرد دارد.

کلمات کلیدی: نمونه­ برداری, زنجرک مو, قانون توان تیلور, روش رگرسیونی آیوائو