پروین هنرور - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
مهدی حسن پور - استاد گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
علی گلی زاده - استاد گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
لیلا متقی نیا - دانش آموخته مقطع دکتری، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
لیلا زنگنه - دانشجوی مقطع دکتری، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

چکیده واکنش تابعی یکی از اجزای مهم در روابط شکارگر- شکار می­باشد. این واکنش رفتاری می­تواند تحت تاثیر عوامل مختلف مانند کیفیت گیاهان میزبان قرار گیرد. در این پژوهش، واکنش تابعی لاروهای پشه  شکارگر Aphidoletes aphidimyza نسبت به شته جالیز پرورش یافته روی گیاهان خیار تغذیه شده با مقادیر مختلف نیتروژن (صفر، ۱۰۰، ۱۵۰ و ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار) بررسی شد. آزمایش­ در دمای ۱ ± ۲۵ درجه­ سلسیوس، رطوبت نسبی ۵ ± ۶۰ درصد و دوره­ نوری  ۸ :۱۶ (تاریکی: روشنایی) ساعت انجام شد. تراکم­های مختلفی (دو، چهار، شش، هشت، ۱۲، ۱۶و ۲۴) از پوره­های دو و سه روزه­ی شته­ جالیز به صورت جداگانه در هفت تکرار در اختیار لاروهای چهار روزه­ پشه­ شکارگر قرار گرفت. تعداد طعمه­های خورده شده بعد از ۱۸ ساعت شمارش و ثبت شد. تعیین نوع واکنش تابعی و تخمین پارامترهای آن به ترتیب با استفاده از رگرسیون لجستیک و رگرسیون غیرخطی در نرم افزار SAS انجام شد. واکنش تابعی شکارگر در تمام تیمارها از نوع دوم بود. نرخ حمله­ شکارگر در تیمارهای مختلف بین ۰۶۲۳/۰ تا ۱۵۱۲/۰ بر ساعت و زمان دستیابی آن بین ۴۶۴۶/۱ تا ۸۷۱۶/۱ ساعت متغیر بود. بیش­ترین مقدار عددی نرخ حمله و کمترین مقدار عددی زمان دستیابی شکارگر در تیمار ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. این پژوهش نشان داد که افزودن کود نیتروژن به خاک در کشت خیار می­تواند توانایی­ شکارگری پشه A. aphidimyza را روی شته جالیز بهبود بخشد. با این حال، درک جزئیات بیشتر از اثرات سطوح مختلف کود نیتروژن در برهم­کنش­های گیاه خیار- شته جالیز- پشه شکارگر نیازمند انجام مطالعات بیشتری است.

کلمات کلیدی: روابط شکارگر- شکار, زمان دستیابی, کود نیتروژن, کیفیت شکار, نرخ حمله