منصور عالی پور - گروه گیاهپزشکی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
شهزاد ایرانی پور - گروه گیاهپزشکی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه تبریز.
محمدحسین کاظمی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه تبریز.
قدیر نوری قنبلانی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی.

چکیده یکی از مسایل اساسی در بررسی جمعیت حشرات، انتخاب روش نمونه­گیری مناسب می­باشد، نمونه­ی خوب باید دقیق، نااریب و منطبق بر پارامتر جامعه باشد و روش نمونه­گیری هزینه­ی نمونه­برداری را افزایش ندهد. بنابراین مقایسه­ی کارایی نمونه­گیری و هزینه و دقت خالص نسبی از اهم مسایل نمونه­برداری علمی می­باشد. در این بررسی کارایی روش­های مختلف نمونه­برداری از جمعیت ملخ ایتالیایی Calliptamus italicus (Orthoptera: Acrididae) در مراتع منطقه­ی خدا آفرین در دو سال ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه­گیری با سه اندازه­ی مختلف کوادرات (۶۴/۰، ۴۴/۱ و ۴ متر مربع)، تور حشره گیری و روش علامتگذاری و شکار مجدد انجام گرفت. زمان نمونه برداری به­عنوان شاخصی از هزینه ثبت شد. نتایج نشان داد که تخمین کوادرات­های با اندازه های مختلف مشابه، ولی دقت خالص نسبی کوادرات بزرگ­تر بیشتر بود. رابطه­ی معنی­داری بین تخمین تور حشره گیری با کوادرات­ها مشاهده نشد، ولی هر یک دقیقه تور زدن معادل تقریبی ۳۶/۲ متر مربع نمونه­گیری تعیین شد. بر این اساس تور حشره­گیری روشی کم­هزینه و غیر دقیق تعیین گردید که فقط می­تواند به­منظور نمونه­برداری­های فوری برای تصمیم گیری در مدیریت آفت به­کار رود. روش علامتگذاری و شکار مجدد نیز نمی­تواند برای تخمین جمعیت این حشره به­کار رود.

واژه­ های کلیدی: انبوهی, تخمین مطلق, تخمین نسبی, دقت خالص نسبی, هزینه­ی خالص نسبی