محمد مهرنیا - استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران
عادل جلیلی - استاد پژوهش، بخش گیاه شناسی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

گیاهان اطراف چشمه ها و برکه ها موجب نفوذ مجدد آب و شارژ مخازن زیرزمینی می شوند. در بررسی فلوریستیک رویشگاههای تالابی و چشمه سارهای لرستان، ۱۰۸ گونه گیاهی شناسایی شد که متعلق به ۳۵ خانواده و ۶۴ جنس بود. برحسب زیستگاه و نوع زندگی گیاهان به ترتیب پای در آب ۴۱، حاشیه ای رطوبت پسند ۳۱، آبزی غوطه ور ۲۳ و آبزی شناور ۵ درصد را تشکیل می دهند. نیلوفر آبی زرد (L. Nuphar lutea) در سراب نیلوفر و بارهنگ آبی (Potamogeton alpinus Balb.) در دریاچه گهر و سراب امیر (دارای آب سرد و شفاف و فاقد مواد آلاینده) حضور دارند. گونه Typha latifolia L. بیشتر در تالاب های گرمسیری پلدختر حضور دارد. جنس های Carex، Cyperus، Juncus، Phragmites، Mentha و Veronica به طور تقریبی در تمام رویشگاههای ماندابی حضور دارند. با حضور مواد آلاینده در سراب نیلوفر، گونه Sparganium erectum L. و Sorghum halepense (L.) Pers. تراکم زیادی پیدا کرده اند و گونه Nuphar lutea به حالت تنک و خیلی پراکنده درآمده است. در تورب زارها علاوه بر گونه Juncus inflexus L.، گونه ای جووحشی چندساله به نام Hordeum brevisubulatum (Trin.) Link حضور دارد که دارای ریزوم های گسترش یافته در خاک اشباع و گلی است. بیش از ۸۱ درصد گونه های ماندابی در بیش از یک ناحیه رویشی حضور دارند. در چشمه های کوهستانی و مانداب های بهاری، گونه انحصاری Rorippa kurdica (Boiss. and Hausskn.) Hedge. حضور دارد که توزیع محدود آن به طور احتمالی درنتیجه موانع پراکندگی یا شرایط ویژه رویشگاهی است. توجه نکردن به مانداب ها در جایگاه اسفنج های ذخیره و نفوذ آب و گیاهان ماندابی منجر به انقراض گونه ها و آسیب اکولوژیکی خواهد شد.

مانداب, غوطه ور, تورب زار, پای در آب, دریاچه گهر, لرستان