بهار باقرنژاد حمزه کلایی - پژوهشگر دکتری معماری، پردیس بین الملل کیش، دانشگاه تهران، ایران.
سعید حقیر - دکتری تاریخ و فلسفه هنر، گرایش معماری، دانشیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.
سعید خاقانی - دکتری تاریخ هنر (تاریخ تئوری معماری)، استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.

بیان مسئله: فضامندی و زمان مندی جنبش های اجتماعی از اهمیت بسیاری برخوردار است. مطالعات کمی الگوهای فضا-زمانی جنبش ها را بررسی کرده اند. این مقاله به ترکیب فضاهای کنشگری که در موفقیت جنبش های اجتماعی موثر بوده اند می پردازد. هدف پژوهش: هدف این مطالعه بررسی عوامل موثر در شکل گیری الگوهای فضا-زمانی در جنبش های اجتماعی برمبنای نظریه های فضا-زمان و بررسی تاثیر این الگوها در شکل دهی به رفتارها و کنش های اجتماعی است. روش پژوهش: متدلوژی تحقیق به صورت ترکیبی از روش های کمی و کیفی است. ۳۴ جنبش اجتماعی معاصر به صورت تاریخی مطالعه و اطلاعات آن ها کدگذاری و دسته بندی شد. با استفاده از تحلیل محتوای کمی شرایط علی پژوهش شناسایی و براساس معیارهای تحقیق دسته بندی شدند. با تبدیل داده های کیفی به کمی و با استفاده از روش بولی معادله ای به دست آمد که در آن ارتباط بین متغیرهای فضا-زمان و موفقیت جنبش ها تعیین شد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد جنبش موفقیت را تجربه می کند اگر از فضاهای ساختار فضا-زمان نسبی استفاده کند «و» از فضاهای ساختار فضا-زمان رابطه ای استفاده نکند «یا» از فضاهای ساختار فضاوزمان مطلق استفاده کند «و» از فضاهای ساختار فضا-زمان رابطه ای نیز استفاده کند. یافته ها نشان داد اگر امکان شبکه سازی های مبتنی بر روابط نزدیک و چندوجهی گسترده برای جنبش فراهم نباشد، در این صورت برای نیل به موفقیت، شبکه بندی سازمانی ضروری است. همچنین ثابت شد در صورت غیبت نهادها، وجود توامان فضای فیزیکی شهری و فضاهای رابطه ای (رسانه ها، شبکه سازی های گسترده و هنرهای اعتراضی)، برای موفقیت جنبش الزامی است. آن ها با هم یک حوزه عمومی را شکل داده و در آن به اعتراض و مقاومت برای به چالش کشیدن سلطه دولت مستقر ادامه می دهند.

جنبش های اجتماعی, الگوهای فضا-زمانی, حوزه عمومی, رویکرد بولی, فضا