جواد ایروانی - دانشیار علوم قرآن وحدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی

ازجمله نیازهای آدمی، نیاز به تفریح سالم است که براساس آموزه­های دینی و سبک زندگی رضوی، بخشی از زمان مسلمانان را به خود اختصاص می­دهد. با این حال، افراط در لذت­جویی و سرگرمی، از مصادیق لهو و لغو و نیز اتراف و تن پروری، از آسیب­های تفریح ناسالم به شمار می­رود. به همین دلیل در سیره و سخنان امام رضا (ع) بر پرداختن به تفریح سالم و حلال در چارچوب موازین شرعی و به اندازه تاکید شده است. نکته جالب در سبک زندگی رضوی، توجه دادن فرد به شخصیت والا و اهداف متعالی انسانی است تا جایگاهش را بالاتر از آن بیند که به کارهای بیهوده دست یازد. از سوی دیگر، بر پرهیز از مصارف زائد، تشریفاتی و تجملاتی با هدف تفریح و سرگرمی نیز به عنوان نمودهای قناعت تاکید شده است. نکته قابل توجه در این عرصه، تاثیر منفی افراط در لذت­جویی و زیاده­روی در تفریح و سرگرمی و رفاه طلبی عمومی بر ایجاد تمدن و بقای آن است، طوری که به گفته ویل دورانت، این خود یکی از علل افول تمدن بزرگ اسلامی پس از سده هفتم بوده است. مسئله اصلی نوشتار حاضر، تبیین حد و مرز تفریح سالم و نقش آن در تمدن سازی در پرتو آموزه های رضوی است. روش گردآوری مطالب به صورت کتابخانه ای و شیوه بررسی، توصیفی تحلیلی است.

تفریح سالم, لهو و لغو, اتراف, تمدن اسلامی