سیده مریم مجتبوی - استادیار موسسه آموزش عالی فردوس مشهد.
سید سجاد طباطبایی تبار - دانشجوی کارشناسی ارشدمعماری داخلی، دانشکده هنر، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد(مسئول)

روند روزافزون رشد جمعیت و مهاجرت به شهرهای بزرگ در چند دهه اخیر، در زمینه مسکن بحران ایجاد نموده است و اهمیت تولید انبوه واحدهای مسکونی بیش از پیش مطرح شده است. در شرایط کنونی به علت گرانی مسکن، طراحی و تولید واحدهای مسکونی با متراژ کوچک بیش تر رواج یافته و بسیاری از خانواده ها، علی رغم عدم تامین نیازهایشان به زندگی در واحدهایی با متراژ کوچک رضایت داده اند. طراحی واحدهای آپارتمانی کوچک مبتنی بر انعطاف پذیری، می توانند به استفاده بهینه از فضا منجر شوند و بسیاری از نیازهای افراد را پاسخ دهند. هدف پژوهش حاضر، دست یابی به ویژگی های مسکن حداقل، واکاوی نحوه عملکرد انعطاف پذیری در مسکن حداقل و بررسی مدل مفهومی انعطاف پذیری در نمونه موردی می باشد. روش تحقیق پژوهش حاضر، توصیفی - تحلیلی است. در گام اول، از طریق مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، به واکاوی مولفه های موثر در جهت ارتقای انعطاف پذیری مسکن حداقل پرداخته شده و مدل مفهومی استخراج گشته است. در گام دوم، مدل پژوهش در نمونه موردی خانه بسیار کوچک هاروکی، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد که انعطاف پذیری در فضای مسکن حداقل به تامین نیاز مخاطب کمک می کند و می توان در سه مرحله الف) طراحی سازه و فضا (سفت کاری)، ب) طراحی پوشش نهایی رو ساختار (نازک کاری) و ج) مبلمان و تجهیزات، از راه کارهایی جهت ارتقای کیفیت فضایی بهره برد. نتایج بیان گر این است که به مولفه های انعطاف پذیری در نمونه موردی (خانه بسیار کوچک هاروکی) توجه شده است، در بخش سفت کاری از نیم طبقه، جهت چندعملکردی نمودن فضا، در بخش نازک کاری از جداره های تاشونده و تغییرپذیر جهت تامین نیاز و کاهش اغتشاشات بصری و در بخش تجهیزات و مبلمان از مبلمان تاشو و متحرک بهره برده شده است.

انعطاف پذیری، مسکن حداقل، معماری داخلی، خانه بسیار کوچک هاروکی