محمد یونسی الموتی - دانشجوی سابق دکتری دانشگاه تربیت مدرس و استادیار آموزشکده کشاورزی کرج
محمدهادی خوش تقاضا - دانشیار دانشگاه تربیت مدرس
مجتبی زاهدی فر - استادیار موسسه تحقیقات علوم دامی کشور

ارزش غذایی کاه غلات می تواند با عملآوری و با استفاده از اوره به عنوان منبع آمونیاک افزایش یابد.  عمل آوری مرسوم کاه غلات با اوره در کشور روشی پرهزینه، مشکل، و زمان بر است.  کاربرد ماشین برای تسهیل یا حذف برخی از این عملیات ضروری است.  هدف این تحقیق عمل آوری کاه گندم به روش مکانیزه و مقایسه ترکیبات شیمیایی و قابلیت هضم آن با روش غیر مکانیزه (دستی) بود.  برای عمل آوری مکانیزه کاه از دستگاه بسته بند مکعبی مجهز به سیستم پاشش محلول اوره استفاده شد.  همزمان با اجرای آزمایش ها به روش مکانیزه، عمل آوری کاه به شیوه رایج نیز اجرا شد.  ارزش غذایی نمونه های غنی شده به روش مکانیزه و نمونه های روش رایج در آزمایشگاه تعیین و مقایسه شدند.  نتایج تجزیه واریانس نشان داد که که اثر روش عمل آوری بر مقادیر برخی از ترکیبات شیمیایی کاه (DM، Ash، CP ، CF، و (ADL معنی دار نیست.  اما اثر این عامل بر قابلیت هضم کاه (DMD، OMD، و (DOMD و سایر ترکیبات شیمیایی از قبیل NDF و ADF معنی دار است (۰۵/۰ P<).  میانگین مقادیر DMD، OMD، و DOMD در کاه عمل آوری­نشده به ترتیب برابر ۰۰/۳۰ ، ۶۴/۲۷، و ۹۲/۲۵ درصد بود که پس از عمل آوری در روش رایج به ۳۵/۴۴، ۴۳/۴۴، و ۴۶/۴۱ و در روش مکانیزه به ۳۵/۴۰، ۸۷/۳۷، و ۵۱/۳۵ درصد رسید.  ظرفیت مزرعه ای و ماده ای موثر دستگاه برای عملآوری مکانیزه کاه به ترتیب برابر با ۴۱ /۰ هکتار در ساعت و ۰۵/۲ تن در ساعت بود.  با استفاده از دستگاه بسته بند مجهز به سیستم پاشش محلول اوره، می توان هزینه­های عمل­آوری هر تن کاه را به میزان ۳۶۰۰۰۰ ریال کاهش داد.  این روش همچنین توانایی پاشش محلول و رساندن رطوبت به میزان مورد نیاز را برای عمل آوری کاه در شرایط مزرعه دارد.