کیوان کاکابرایی - دانشیار روانشناسی
خدیجه صاحب - نویسنده مسئول - کارشناسی ارشد مشاوره و راهنمایی

هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسه تفکر خلاق، تفکر انتقادی و حل مسئله ی اجتماعی در بین نوجوانان تیزهوش و عادی در سال تحصیلی ۹۸- ۱۳۹۷ بود. روش پژوهش حاضر علی- مقایسه ای است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان تیزهوش و عادی مشغول به تحصیل در پایه متوسطه دوم (دهم و پایه یازدهم) در مدارس پسرانه شهر کرمانشاه (بدون بزرگسالان و استثنایی) بودند که با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای دانش آموزان متوسطه دوم در مدارس تیزهوشان و عادی پسرانه شهر کرمانشاه با هم مقایسه شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های خلاقیت عابدی، (۱۳۶۳،CT)، تفکر انتقادی کالیفرنیا فاسیونی و فاسیونی (۱۹۹۲،CCTDI) و حل مسئله ی اجتماعی دزوریلا و همکاران (۲۰۰۲،SPSI-R) است. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و از آمار استنباطی که از آزمون تحلیل واریانس استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از این بود که بین دانش آموزان تیزهوش و عادی از لحاظ تفکرخلاق و گرایش به تفکر انتقادی تفاوت معناداری وجود ندارد (۴۱/۱=F، ۰۵/۰< ۲۳۰/۰=p؛ ۹۸/۰=F، ۰۵/۰< ۴۵۱/۰=p) اما حل مسئله اجتماعی، در بین دانش آموزان تیزهوش و عادی دارای تفاوت معناداری می باشد (۸۹/۰=F، ۰۵/۰> ۰۱۲/۰=p). با توجه نقش مهم تفکر خلاق، تفکر انتقادی و حل مسئله ی اجتماعی در بین نوجوانان و اهمیت آن در پیشرفت تحصیلی آن ها، از این رو به مسئولین آموزش و پرورش توصیه می شود گام های موثری در جهت حفظ و ارتقاء تفکر خلاق، تفکر انتقادی و حل مسئله ی اجتماعی دانش آموزان بردارند.

تیزهوشان، تفکر خلاق، تفکر انتقادی، حل مسئله اجتماعی